Wysił Paradygmat jest uczonym, który pracuje nad Wielką Teorią Wszystkiego. Głęboko wierzy w to, że każdą rzecz na tym świecie da się ulepszyć. Niestety jego własna córka Ojeja jest tego żywym zaprzeczeniem. Dziewczynka od lat bezskutecznie próbuje zdać do drugiej klasy. Ze zmartwienia serce Wysiła pęka. Dosłownie. Uczony omal nie umiera. Ojeja, rozumiejąc, że to ona jest przyczyną trosk ojca, postanawia opuścić dom i udać się po pomoc do Wielkiego Medyka Wszemistrza. Wysił wie, że córka może sobie bez niego nie poradzić, dołącza więc do niej i wspólnie wyruszają na wyprawę aż do samej stolicy w nadziei, że Wszemistrz uleczy dziewczynkę.
Czy szalona eskapada ojca i córki przez lasy, miasta i bezludne wyspy, przez krainy krasnali, syren i piratów doprowadzi bohaterów do celu? I czy wpłynie na ich wzajemną relację?
„OJEJA! albo o dziewczynce, która nie znała własnego imienia” autorski spektakl duetu wojtyszko/krofta dla całej rodziny, rozgrywający się w baśniowej scenerii, ale dotykający spraw bliskich wszystkim rodzicom i dzieciom. Przedstawienie stawia pytania o to, co nazywamy sukcesem a co porażką, czy jedyną drogą do szczęścia jest nieustanny rozwój i czy rzeczywiście wszystko da się ulepszyć.
„Ojeja…” jest spektaklem o porażkach. Bohaterka to dziewczynka, co samo w sobie jest sytuacją porażkową. W naszej kulturze dziewczynki i kobiety wciąż są tą „drugą płcią” - aberracją, egzemplarzami w jakimś sensie “wybrakowanymi”. Właściwie należałoby być chłopcem, no ale nie wyszło. Wiele wysiłku wkładamy więc w to, żeby udowadniać, że nie jesteśmy gorsze. Nasze życie jest wiecznym doskakiwaniem do poprzeczek, które zawiesił ktoś inny dla kogoś innego. Nieszczęście Ojei polega na tym, że ona naprawdę tej poprzeczki nie może dosięgnąć. A może właśnie to jest jej szczęście?
Chciałam, żeby ta historia była przepojona sympatią do tego, co słabe, żeby wyrywała nas z myślowych przyzwyczajeń, które każą nam dzielić ludzi na głupich i mądrych, dobrych i złych. W świecie, który zrobił się ostatnio beznadziejnie czarno-biały, warto chyba opowiadać o półcieniach i marginesach. / Maria Wojtyszko
Twórcy “OJEI!...”, Maria Wojtyszko i Jakub Krofta, to duet artystyczny odpowiedzialny za nagradzane spektakle “Piekło – niebo” (m.in. Wrocławska Nagroda Teatralna 2017) oraz “SAM, czyli przygotowanie do życia w rodzinie” (Najlepszy spektakl 20. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej).
Pracy nad przedstawieniem towarzyszy seria filmów prezentujących twórców i dokumentujących proces powstawania „OJEI!…”, które prezentowane są w mediach społecznościowych i na stronie internetowej Wrocławskiego Teatru Lalek.
Premiera: 6 marca 2021, Duża Scena
Czas trwania: ok. 100 minut
TEKST i REŻYSERIA: wojtyszko/krofta (Maria Wojtyszko, Jakub Krofta)
SCENOGRAFIA: Matylda Kotlińska
MUZYKA: Grzegorz Mazoń
REŻYSERIA ŚWIATŁA: Alicja Pietrucka
INSPICJENTKA: Małgorzata Mańko-Drozd
OBSADA:
GRZEGORZ BOROWSKI – Entuzjast, Krasnal Gniewomir, John Krzywa Gęba, Syrena Julian
RADOSŁAW KASIUKIEWICZ – Neurozy, Krasnal Bożygniew, Bob Ciemna Masa, Troll Zamiokulkas, Wszemistrz
AGATA KUCIŃSKA – Utrapia, Krasnalka Dobromiła, Galion, Królowa Syren, Atypa
KONRAD KUJAWSKI – Konkret, Krasnal Szczusław, Kapitan Charles Read, Troll Grubosz, Wielki Inkwizytor
MARTA KWIEK – Sceptycja, Krasnal Mścisław, Danny Wstrętne Żarcie, Syrena Lula
ANNA MAKOWSKA-KOWALCZYK – Ojeja
TOMASZ MAŚLĄKOWSKI – Wysił Paradygmat
GRZEGORZ MAZOŃ – Swawoliusz, Krasnal Gniewuj, Jack Brzydkie Nogi, Troll Fikus
EDYTA SKARŻYŃSKA – Tkliwia, Trollica Strelicja, Nimfa Sedukcja
BIOGRAMY TWÓRCÓW:
MARIA WOJTYSZKO – scenarzystka i dramatopisarka, od 2012 roku kierowniczka literacka Wrocławskiego Teatru Lalek.
Studiowała kulturoznawstwo na Uniwersytecie Warszawskim i scenariopisarstwo w łódzkiej Filmówce. Jest również absolwentką Szkoły Laboratorium Dramatu i Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Autorka i współautorka scenariuszy wielu seriali telewizyjnych (między innymi „Miodowe Lata”, „Doręczyciel”, „Przystań”, „Bez Tajemnic”) oraz współautorka scenariuszy filmowych („Zagraj ze mną” Rafała Skalskiego, „Jutro mnie tu nie będzie” Julii Kolberger, „Polandia” Cypriana Olenckiego). Laureatka ogólnopolskich konkursów dramaturgicznych i prozatorskich. W dorobku ma zarówno sztuki dla dzieci („Pierwszy człowiek świata”, „Pacan – historia o miłości”, „Gniazdo”, „Królewna Logorea i Niedźwiedź”, „Kosmici”) jak i dla dorosłych („Macica”, „Koniec świata w Deer’s Hill City”, “Język obcy”).
Jako autorka adaptacji i dramaturg pracowała przy realizacjach takich jak „Momo” w reżyserii Darii Kopiec w teatrze Pinokio w Łodzi, „Madame” w reżyserii Jakuba Krofty w warszawskim Teatrze na Woli, „Peer Gynt” w reżyserii Rafała Sabary w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, „Z Piasku” w reżyserii Pii Partum we Wrocławskim Teatrze Lalek, „Królowej Śniegu” w reżyserii Roberta Drobniucha w teatrze „Kubuś” w Kielcach. Spektakl na podstawie jej sztuki dla młodzieży i dorosłych „Sam, czyli przygotowanie do życia w rodzinie” w reżyserii Jakuba Krofty zdobył Grand Prix 20. edycji Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej, a jej kolejna sztuka wystawiona we Wrocławskim Teatrze Lalek – „Piekło-Niebo” – otrzymała główną nagrodę w 23. edycji Konkursu, nagrodę dla najlepszej sztuki na III Festiwalu małych Prapremier w Teatrze Lalki i Aktora w Wałbrzychu w 2017 roku oraz wyróżnienie za tekst na XXI Festiwalu Teatralnym Korczak w Teatrze Powszechnym w Warszawie w 2017 r. Sztuki Marii Wojtyszko były wystawiane w Czechach, Niemczech, Austrii, na Węgrzech i w Finlandii. Autorka jest członkinią międzynarodowej społeczności Fabulamundi, zrzeszającej dramatopisarzy z całej Europy.
W 2017 roku Maria Wojtyszko była nominowana do nagrody WARTO. Jak pisała „Gazeta Wyborcza”, „Lalki” pod ręką jej i Jakuba Krofty, dyrektora artystycznego, stały się miejscem, w którym, niezależnie od wieku, widza traktuje się z powagą, nie omijając żadnego z trudnych tematów. Dramat uchodźców, rozwód w rodzinie, a nawet śmierć najbliższej osoby to problemy, z którymi mierzą się zespół i publiczność wrocławskiej sceny. Aleksandra Konopko, jurorka WARTO, w uzasadnieniu nominacji dla Marii Wojtyszko za tekst sztuki „Piekło-Niebo” napisała: Wojtyszko umiejętnie połączyła humor z powagą. Stworzyła tekst wyważony, mądry, stawiający fundamentalne pytania i pełen błyskotliwych dialogów. Poruszający, ale nie obciążający. „Piekło-niebo” daje każdemu przyzwolenie na indywidualne przeżycia, nie narzuca jedynie słusznych emocji i wyobrażeń. Powstało jedno z najlepszych przedstawień Teatru Lalek.
Ponadto za niezwykle celne artystyczne ujęcie spraw najtrudniejszych w mądrym i niepozbawionym humoru spektaklu dla dzieci i dorosłych „Piekło-Niebo” Maria Wojtyszko wraz z Jakubem Kroftą otrzymali Wrocławską Nagrodę Teatralną w 2017 r. Sztuka doczekała się również czeskiego wystawienia w praskim teatrze Divadlo w Dlouhe.
Sukces „Piekła-Nieba” przyczynił się do tego, że duet Krofta-Wojtyszko jest zapraszany do współpracy nie tylko z teatrami stricte lalkowymi, ale również z teatrami dramatycznymi. W roku 2018 zrealizowali wspólnie bajkę „Sprzedawcy Bajek” w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, a także „Kwiat Paproci”, superprodukcję inspirowaną życiem Stanisława Wyspiańskiego w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie. W roku 2020 w Miejskim Teatrze Miniatura w Gdańsku powstał ich kolejny wspólny spektakl - „Kosmici”.
JAKUB KROFTA – reżyser, dramatopisarz, pedagog, absolwent Akademii Teatralnej w Pradze, wieloletni dyrektor artystyczny Teatru Drak, od 2012 dyrektor artystyczny Wrocławskiego Teatru Lalek.
W roku 1993 wyreżyserował legendarny spektakl „Spoon River Anthology” na podstawie wierszy E.L. Mastersa w Teatrze Dejvice w Pradze. Produkcja nie schodziła z afisza teatru przez kolejne pięć sezonów i odniosła międzynarodowy sukces.
W spektaklach dla dorosłych i młodzieży porusza głównie temat dorastania. Jego „Buszujący w zbożu” według Salingera został uznany za najlepszą inscenizację roku 2008 na Słowacji, “Sam, czyli przygotowanie do życia w rodzinie” Marii Wojtyszko we Wrocławskim Teatrze Lalek zdobył Grand Prix Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej 2014, a “Piekło-Niebo” (również sztuka Marii Wojtyszko, wyreżyserowana we Wrocławskim Teatrze Lalek) otrzymała GRAND PRIX za najlepsze przedstawienie na III Festiwalu małych Prapremier w Teatrze Lalki i Aktora w Wałbrzychu w 2017 roku, jak również wyróżnienie dla spektaklu za “opisanie spraw poważnych w zabawny sposób» i Świadectwo Wysokiej Jakości i Poziomu Artystycznego na XXI Festiwalu Teatralnym Korczak w Teatrze Powszechnym w Warszawie w 2017 r.
Ponadto za niezwykle celne artystyczne ujęcie spraw najtrudniejszych w mądrym i niepozbawionym humoru spektaklu dla dzieci i dorosłych „Piekło-Niebo” Jakub Krofta oraz Maria Wojtyszko otrzymali Wrocławską Nagrodę Teatralną w 2017 r. Jakub Krofta jest również laureatem Honorowej Nagrody im. Jana Dormana Polskiego Ośrodka ASSITEJ 2008 za “twórcze poszukiwanie współczesnego bohatera, odkrywanie nowoczesnego języka scenicznego, a także podejmowanie ważkiej problematyki dorastania w teatrze dla dzieci i młodzieży”. Jest też czterokrotnym laureatem czeskiej prestiżowej Nagrody Festiwalu Skupova Plzeń. W roku 2017 otrzymał nagrodę specjalną dla dyrektora teatru w 23. Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej za konsekwentne promowanie polskiej dramaturgii współczesnej, poszukiwanie nowego języka teatru i dbałość o niezmiennie wysoki poziom rozmowy z widzem.
Polskiej widowni Jakub Krofta jest znany m.in. ze spektakli w warszawskim Teatrze Dramatycznym takich jak “Absolwent” Terry’ego Jonesa, “Edyp” Sofoklesa, „Dziwny Przypadek Psa Nocną Porą” Simona Stephensa i „Pociągi pod Specjalnym Nadzorem” Bogumiła Hrabala w adaptacji Janusza Andermana. W warszawskim Teatrze na Woli wyreżyserował „Madame” Antoniego Libery w adaptacji Marii Wojtyszko. W tandemie z Marią Wojtyszko powstały też m.in. spektakle “Królewna Logorea i Niedźwiedź” w Teatrze Guliwer w Warszawie (2015), „Sprzedawcy Bajek” w Teatrze Polskim w Bydgoszczy (2018), „Kwiat Paproci” w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie (2018), który został jednym z dwunastu finalistów 25. Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej, a także “Kosmici” w Miejskim Teatrze Miniatura w Gdańsku (2020). Jego ostatnia do tej pory w Polsce wyreżyserowana produkcja to spektakl „Ława Przysięgłych” Ivana Klímy w Teatrze Ateneum im. S. Jaracza w Warszawie (premiera 19.12.2020). Do tej pory Jakub Krofta stworzył ponad osiemdziesiąt produkcji, z których wiele zdobyło prestiżowe nagrody i zyskało uznanie na całym świecie.
GRZEGORZ MAZOŃ – aktor, multiinstrumentalista i kompozytor.
Urodził się w 1985 roku w Sosnowcu, wychował się w Gliwicach, gdzie od najmłodszych lat pojawiał się na scenie Gliwickiego Teatru Muzycznego. Absolwent Wydziału Lalkarskiego PWST we Wrocławiu. Od 2008 roku aktor Wrocławskiego Teatru Lalek. Prowadzący i współtwórca warsztatów teatralnych i muzycznych m.in.: „Czas Teatru” w Opolu, „Literatura w pieluchach” we Wrocławskim Teatrze Lalek czy – trzykrotnie – „Lato w teatrze”, organizowane przez Instytut Teatralny im. Z. Raszewskiego w Warszawie. Autor muzyki do filmów oraz ponad dwudziestu spektakli teatralnych. W roku 2007 nominowany do nagrody dla najlepszej roli męskiej na Roma Teatro Festival w Rzymie. Nominowany do nagrody dla najlepszego aktora na Światowym Festiwalu Teatrów Lalek (World Festival of Puppet Art) w Pradze w 2009 roku. Dwukrotnie nominowany do kulturalnej nagrody „Gazety Wyborczej” WARTO w kategorii teatr. Laureat nagrody Polskiego Stowarzyszenia Estradowego dla młodego talentu w 2013 roku. W 2015 roku otrzymał nagrodę im. Leona Schillera za dokonania teatralne, przyznawaną przez ZASP. Został ogłoszony „nadzieją” w 22. subiektywnym spisie aktorów teatralnych Jacka Sieradzkiego. Laureat nagrody za muzykę do spektaklu „SAM, czyli przygotowanie do życia w rodzinie” na II Festiwalu małych Prapremier w Wałbrzychu. Otrzymał wyróżnienie za tytułową rolę w spektaklu „SAM, czyli przygotowanie do życia w rodzinie” na Międzynarodowym Festiwalu Teatrów dla Dzieci i Młodzieży Korczak w 2017 roku. Laureat nagrody za muzykę podczas XXVIII Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu w 2017 roku.
MATYLDA KOTLIŃSKA – scenografka, rzeźbiarka, projektantka kostiumów.
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na Wydziale Rzeźby.
W 2003 roku była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od 2006 roku pracuje jako scenografka teatralna. Współpracowała m.in. z Piotrem Ratajczakiem, Marcinem Wierzchowskim, Darią Kopiec, Mateuszem Przyłęckim i Michałem Siegoczyńskim, tworząc spektakle w teatrach w całej Polsce (m.in. Teatr Współczesny w Szczecinie, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu, Teatr Studio, Teatr Powszechny w Warszawie, Teatr Polski im. H. Konieczki w Bydgoszczy, Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie, Teatr Dramatyczny, im. J. Szaniawskiego w Wałbrzychu, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. J. Słowackiego w Koszalinie czy Teatr Nowy i Teatr Polski w Poznaniu). W teamie z Jakubem Kroftą i Marią Wojtyszko przygotowała spektakle: ,,Królewna Logorea i Niedźwiedź” w Teatrze Guliwer w Warszawie (2015), „Sprzedawcy bajek“ w Teatrze Polskim w Bydgoszczy (2018), „Kosmici“ w Teatrze Miniatura w Gdańsku (2020), „Kwiat Paproci“ w teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie (2018) oraz – we Wrocławskim Teatrze Lalek – „Piekło – Niebo“ (2016).
Jej scenografia do spektaklu ,,Supernova – Rekonstrukcja“ z Teatru Łaźnia Nowa w Krakowie została nagrodzona uczestnictwem w prestiżowym Praskim Quadriennale Scenografii oraz nagrodą ,,Kurtyna“ na VIII Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy.