Patriotyzm ze Świerszczykiem

Dzień dobry!

Nazywam się Świerszczyk Bajetan Hops i od 75 lat jestem bohaterem magazynu czytanego przez pokolenia polskich dzieci. To znaczy, że pismo „Świerszczyk” czytali Wasi dziadkowie i rodzice, a teraz czytacie Wy. To polskie pismo dla dzieci jest najstarszym takim magazynem w Europie i wszyscy możemy czuć się z niego dumni.

Z wielu rzeczy w Polsce możemy czuć się dumni. Mamy piękny kraj: góry, morze, jeziora, lasy, a nawet małą pustynię! Mamy wspaniałe miasta, a w nich zabytki, parki, muzea, teatry i kina. Wielu Polaków to wybitni naukowcy, artyści, wynalazcy, czy po prostu dobrzy ludzie.

Mówimy jednym z najtrudniejszych języków świata. Spróbujcie szybko powiedzieć „W Szczebrzeszynie świerszcz brzmi w trzcinie”! No, dobrze, wiem, że tak naprawdę w powiedzeniu jest: „chrząszcz”, a nie: „świerszcz”, ale przyznacie, że „świerszcz” to także gimnastyka dla języka. Zawsze cieszę się, kiedy polskie dzieci uczą się poprawnej polszczyzny i dbają o to, by ładnie mówić w ojczystym języku.

W ogóle bardzo jestem szczęśliwy, że urodziłem się właśnie w Polsce. Jestem patriotą – to znaczy, że kocham mój kraj, szanuję flagę narodową, znam słowa hymnu. A także: dbam o porządek, nie śmiecę, staram się być miły, uczciwy i dobry. Co jeszcze wiąże się ze słowem „patriotyzm”? O tym właśnie zaraz porozmawiamy!

Przewidywane osiągnięcia dziecka:

zna polskie symbole narodowe;
potrafi opisać znaczenie słowa patriotyzm i wskazać zachowania patriotyczne;
uważnie słucha czytanych tekstów;
rozwija kreatywne myślenie i poczucie humoru;
zna polskie tańce narodowe;
potrafi szukać obiektów muzealnych w zasobach sieciowych.

Potrzebne będą:

materiały ze „Świerszczyka”,
wydrukowany lub przekalkowany kontur granic Polski,
kredki lub flamastry,
kartki ze słowami: polskie słowa, polska ziemia, polskie pieśni, historia Polski, Tatry, Warszawa, Fryderyk Chopin, Morze Bałtyckie, Wisła, biało-czerwona flaga

Uwaga! Sytuacje dydaktyczne oznaczone ♦ można wykorzystywać w pracy z dziećmi 6-letnimi.

Plan zajęć:

♦ Z czym kojarzy Ci się Polska?
♦ Trudne słowo patriotyzm
♦ Co wiesz o symbolach narodowych?
♦ Legenda o ptaku i gnieździe
O patriotyzmie z poczuciem humoru
♦ Raz dokoła! Zabawa ruchowa
♦ Narodowe skarby online
♦ Zabawy ze świerszczykowymi kartami pracy

Przebieg zajęć:

1. Z czym kojarzy Ci się Polska? Praca z wierszem Marcina Brykczyńskiego ”Polska”

Rodzic wraz z dzieckiem czyta wiersz „Polska”. Następnie kładzie na stole lub podłodze kartki z wyrażeniami, np. polskie słowa, polska ziemia, polskie pieśni, historia Polski, Tatry, Warszawa, Fryderyk Chopin, Morze Bałtyckie, Wisła, biało-czerwona flaga. Zadaniem dziecka jest wskazanie wszystkich wyrażeń, których nie ma w tekście. Czy one także kojarzą się z Polską?

♦ Rodzic kładzie przed dzieckiem kartkę z konturem granic Polski. Proponuje dziecku wykonanie pracy plastycznej: „To są granice Polski. Narysuj wewnątrz to, co kojarzy ci się ze słowem Polska. Możesz wybrać dowolne skojarzenia, np. coś, co dobrze znasz, kochasz i co jest ci najbliższe”.

2. ♦ Trudne słowo patriotyzm

Rodzic pyta dziecko, jak rozumie słowa: patriotyzm, patriota. Jeśli dziecku trudno to opisać, rodzic pomaga, sięgając np. po takie porównanie:

Patriota to ktoś, kto kocha swój kraj i troszczy się o niego. To podobnie jak z dbaniem o swój dom. Jeśli ktoś ma swój dom, to stara się, by dobrze się w nim żyło. Np. sprząta codziennie, nie śmieci, nie niszczy ścian ani mebli. Gdy coś się zepsuje – naprawia to. Zaprasza do domu gości i miło ich wita. Stosuje się do zasad, jakie w domu panują.

Taki człowiek dobrze zna swój dom, pamięta jego historię, stara się także, by w przyszłości dom się nie zawalił. Strzeże go przed niebezpieczeństwem, chroni przed złoczyńcami.

Patriota to ktoś, kto swój kraj traktuje jak ukochany dom. Przestrzega przepisów prawa, dba o porządek, nie niszczy i nie krzywdzi. Postępuje dobrze nie tylko, kiedy jest u siebie w kraju. Kiedy jedzie za granicę także zachowuje się dobrze, bo chce pokazać na świecie, jakimi ludźmi są Polacy”.

Następnie rodzic proponuje zabawę: „Jak postępuje patriota?”. Po kolei wymienia podane poniżej zachowania i pyta, czy tak właśnie robi patriota. Kiedy dziecko nie jest pewne, zastanawia się z nim wspólnie, czy patriotyzm to także codzienne dobre czyny.

dba o porządek w swoim otoczeniu
uczy się poprawnie mówić w ojczystym języku
wywiesza flagę narodową w dni świąt narodowych
segreguje śmieci, żeby dbać o środowisko naturalne
szanuje przyrodę, nie śmieci w lesie, dobrze traktuje zwierzęta,
ustępuje miejsca w autobusie lub tramwaju starszym osobom,
pilnie się uczy, uczciwie pracuje, stara się robić coś dobrego dla innych ludzi

3. ♦ Co wiesz o symbolach narodowych?

Polskie symbole narodowe to flaga, godło i hymn. Klikając w te słowa można przenieść się do infografik opracowanych z okazji stulecia niepodległej Polski.

Rodzic proponuje dziecku, by dokładnie obejrzało infografiki. Młodszemu dziecku czyta ich treść. Następnie zadaje pytania sprawdzające, np.:

jak należy się zachowywać, gdy grany jest hymn państwowy?
czy na własnym domu można wywiesić flagę z godłem państwowym?
jakiego koloru szpony ma orzeł w godle państwowym?
jakie dwie rzeki wymienione są w hymnie (fragment: „Przejdziem…, przejdziem…, będziem Polakami)?
czy wolno nosić ubranie (np. koszulkę) z orzełkiem? W jakich sytuacjach?

4. ♦ Legenda o ptaku i gnieździe

Rodzic czyta razem z dzieckiem tekst autorstwa Wojciecha Widłaka. Następnie sprawdzają, czy dobrze pamiętają treść opowiadania, odpowiadając na pytania z rubryki „Prawda czy fałsz?”.

Rodzic pyta dziecko, gdzie w Polsce można zobaczyć znak orła (np. na monetach i banknotach, na ścianie w klasie, na świadectwie szkolnym, na paszporcie, w urzędach).

5. O patriotyzmie z poczuciem humoru

Co to znaczy „być Polakiem”? Ten quiz pomoże ci się nad tym zastanowić. Rozwiąż go, a potem sprawdź, czy wybrane odpowiedzi są poprawne.

1. O tym, czy ktoś jest prawdziwym Polakiem:

A) przekonują się rodzice, gdy dziecko zaczyna mówić. Jeśli pierwsze słowa wypowie po polsku – jest Polakiem, a jeśli po chińsku - Chińczykiem;
B) nie można orzec ot tak, na pierwszy rzut oka. Jeśli ktoś czuje się Polakiem, mówi po polsku, szanuje polskie tradycje, godło, flagę – to jest Polakiem;
C) decyduje to, czy lubi się jeść bigos. Każdy dorosły Polak musi przejść egzamin z jedzenia bigosu i dopiero gdy pożre go cały garnek, otrzymuje dowód osobisty.

2. Jeśli Polak wyjeżdża zagranicę:

A) powinien pamiętać, że reprezentuje Polskę i pokazać, że Polacy są uprzejmi, przestrzegają prawa, szanują przyrodę i zabytki;
B) musi stale przemieszczać się krokami krakowiaka albo nosić przy sobie ciupagę, bo bez tego może zapomnieć, jak to jest „być Polakiem”;
C) po tygodniu polskość uchodzi z niego całkowicie i staje się obcokrajowcem.

3. Granice Polski:

A) zależą od tego, skąd akurat wieje wiatr. Wschodnie granice czasami przesuwają się na terytorium Ukrainy, a zachodnie na ziemie Niemiec.
B) od czasu zakończenia wojny są niezmienne i trwałe. Oddzielają nasz kraj od krajów sąsiednich i tak jak ściany domu wyznaczają jego kształt.
C) przypominają kształtem marchewkę, z korzeniem wrośniętym między Czechy i Słowację, a natką sięgającą wód Szwecji.

Prawidłowe odpowiedzi: 1B, 2A, 3B,

6. ♦ Raz dokoła! Zabawa ruchowa

Rodzic razem z dzieckiem lub dziećmi ogląda filmiki prezentujące polskie tańce narodowe, takie jak polonez, kujawiak, mazur, oberek. Dziecko wybiera taniec, który najbardziej mu się podoba i próbuje go zatańczyć w parze z rodzicem lub rodzeństwem.

7. ♦ Narodowe skarby online?

Prawdziwy patriota stara się dobrze poznać swój kraj – jego historię i najciekawsze miejsca. Nawet wtedy, gdy nie może wychodzić z domu, sięga po różne sposoby, żeby poznać narodowe skarby.

Rodzic proponuje dziecku wirtualną wyprawę po muzeach. Mogą zobaczyć np. : arcydzieła malarstwa polskiego w galeriach stałych Muzeum Narodowego w Warszawie, wybrać się na wirtualne spacery po muzeach, np. po Kopalni Soli w Wieliczce lub Zamku w Malborku.

Starsze dziecko może znaleźć na mapie Polski, gdzie znajdują się oglądane ekspozycje.