Czym jest edukacja alternatywna?

Edukacja alternatywna to pewnego rodzaju sprzciwienie się sformalizowanemu systemowi szkolnemu. Stwarza ona możliwość wyboru pomiędzy tradycyjnymi metodami nauczania, a czymś całkiem nowym i odmiennym. Charakterystyczną jej cechą jest to, że odrzuca ona pewne elementy tradycjnych szkół.  Za podstawową formę edukacji uznaje się aktywność dzieci. Ważna rolę odgrywa także tworzenie szkoły ujmowanej całościowo, która będzie wspierała rozwój dzieci w wielu kierunkach.  Może ona występować pod różnymi postaciami, w zależności od potrzeb samych zainteresowanych.

Montessori

Metoda ta powstawała ponad 100 lat temu w Rzymie. Jej założycielką jest Maria Montessori. Stworzona przez nią technika zakłada dokładną obserwację dzieci oraz indywidualne podejście do każdego z nich. Określenie dzieci montessoriańskie dotyczy dzieci dążacych do bycia samodzielnym, wykazujących się dużym zainteresowaniem światem i umiejących współczuć innym. Sama pedagogika według Montessori ma kilka głownych założeń jakimi są: uczenie przez działanie, samodzielność i koncentracja, porządek i obserwacja oraz indywidualny tok rozwoju. Dlatego w klasach montessori dzieci uczą się poprzez wszystkie 5 zmysłów, nie tylko słuchając czy czytając. Mogą swobodnie podejmować aktywności na które mają ochotę. Dominuje podejście bezwarunkowe, co oznacza że nie stosuje się kar, ani nagród. 

Szkoły walfdorskie

Nazwa pochodzi od pierwszej szkoły założonej dla dzieci robotników, miała na celu wychowanie do wolności. Według założyciela głównymi wartościami którymi należy się kierować w nauczaniu dzieci powinny być potrzeby i zainteresowania dziecka. Charakterystyczną cechą tej pedagogiki jest stwarzanie dziecku jak najlepszych warunków do poznawania świata i wspomaganie jego rozwoju we wszystkich sferach np. uczuć.  Istotną kwestią jest tutaj także współpraca z rodzicami, pomoc w różnych wydarzeniach. Duży nacisk kładziony jest na rozwój artystyczny, dzieci dużo czasu spędzają na pracach ręcznych oraz uprawianiu ogrodu. W szkołach tego typu nie ma ocen oraz podręczników. Materiały dydaktyczne są przygotowywane przez nauczycieli, aby dopasować je do indywidulanych potrzeb uczniów.

Unschooling

Niektórzy twierdzą, że unschooling to rodzaj stylu życia. Unschoolersi nie mają żadnych harmonogramów do któych musieliby się stosować. Dzieci spontanicznie mogą wybrać co będą robić w dany dzień. Jeżeli zauważą coś co ich zainteresuje, rodzice starają się tak zorganizować im czas, aby było to z tym powiązane. Nie ma tutaj tradycyjnych nauczycieli, programu nauczania i określonych wymagań.  Ważne jest dziecko, które przez swoją ciekawośc świata, decyduje czego chce się nauczyć. Istotny jest pogląd, który zaklada, że dziecko przez swoją ciekawość, będzie się lepiej rozwijało i zwiąże swoją przyszłość ze swoimi zainteresowaniami. W warunkach polskich unschooling jest ograniczony przez obowiązek szkolny i związaną z tym podstawą programową.
 

Edukacja domowa

Jest to metoda nauczania, która daje rodzicom wiele możliwości wyboru sposobu zdobywania wiedzy przez ich dzieci.  Właściwie wszystko jest tutaj możliwe – nauka przez wycieczki, warsztaty, ciekawe projekty.  Jednak mimo swobody jaką daje ta metoda, nie można zapominać o konieczności przyswojenia konkretnego materiału. W początkowym etapie nauczania, gdy dzieci uczą się czytać i pisać, wkład rodziców jest zazwyczaj większy, jednak potem, gdy dzieci już dobrze sobie radzą z podstawowymi rzeczami, uczą się samodzielnie, a rodzice koncentrują się na udostępnianiu im odpowiednich zasobów do nauki przez wycieczki, podróże, kółka tematyczne itp. Edukacja domowa neguje założenie, że socjalizacja możliwa jest tylko poprzez szkołę. W tej metodzie odbywa się ona naturalnie poprzez obcowanie z rodzeństwem i rodziną.

Szkoły demokratyczne

Pierwsza tego typu szkoła powstała w Wielkiej Brytanii w latach 20. Nauczanie w takich szkołach opiera się na braku przymusu, w centrum stoi dziecko i jego potrzeby.  Jak  nazwa wskazuje edukacja opiera się na demokracji oraz wolności, co charakteryzuje się tym, że każdy niezależnie od wieku ma prawo zabrać głos. Dzieci same mogą decydować o tym czego i jak bedą się uczyć. Metoda swobodnego rozwoju ma sprawić, że dzieci chętniej będą się uczyły, gdyż rzeczy te będą powiązane z ich zainteresowaniami. Zadaniem nauczycieli jest natomiast towarzyszenie dzieciom i służenie pomocą gdy zajdzie taka potrzeba. Założeniem jest rozwijanie samoświadomości i nauka podejmowania odpowiedzialnych decyzji.

Zobacz też:

• Jakie przedszkole wybrać dla dziecka
• Jak wybrać idealne przedszkole