Szanowna Pani Zuzanno,
na podstawie takiego krótkiego opisu trudno jednoznacznie odpowiedzieć, co może być przyczyną trudności dziewczynki. Nie wiem również, jakie badania diagnostyczne Pani przeprowadzała. Postaram się jednak podać kilka sugestii: przede wszystkim należałoby sprawdzić wzorzec dominacji stronnej, bo to badanie może trochę wyjaśnić obserwowane trudności wymowy oraz podpowiadać kierunki działań terapeutycznych. Z opisu można byłoby wnioskować, że dziewczynka nie realizuje głosek szczelinowych, substytuując je głoskami zwarto-szczelinowymi (realizowanymi jako połączenie zwartej i szczelinowej). Badanie dominacji stronnej może dać odpowiedź, czy dziewczynka nie przetwarza bodźców językowych przez strategie prawej półkuli, co może skutkować trudnościami w różnicowaniu głosek, np. zwarto-szczelinowa: szczelinowa. Brak dominacji lewej półkuli dla funkcji językowych często powoduje problemy z sekwencjami, również na płaszczyźnie motorycznej.
Sugerowałabym, aby sprawdziła Pani również słuch
fonemowy. Praca nad artykulacją wymaga włączenia ćwiczeń stymulujących
rozwój funkcji, które są niezbędne dla uzyskania sprawności realizacyjnej dźwięków mowy.
W pracy nad głoskami szczelinowymi sugerowałabym, aby odwoływać się do
wrażeń czuciowych, a po pewnym czasie ćwiczeń słuchowych, również
wypracowywać autokontrolę słuchową. Może Pani korzystać np. z gestów
artykulacyjnych (J. Cieszyńska "Metody wywoływania głosek"), które
ułatwiają dziecku zapamiętanie miejsca, bądź sposobu artykulacji głoski. Proponuję, aby rozpocząć od głosek przedniojęzykowo-zębowych i w
opracowywanych strukturach językowych (np. sylaba, wyraz) przedłużać artykulację głoski. Ten dłuższy czas pozwoli dziecku wyraźniej odczuć ułożenie języka, usłyszeć dźwięk oraz zarejestrować wrażenia związane z przepływem powietrza (dłoń lub palec pod dolną wargą).
Pracując nad prawidłowym układem artykulacyjnym, należy czubek języka zatrzymać za dolnymi siekaczami. Może Pani to zrobić, polecając dziewczynce "przyklejenie" czubka języka na pograniczu zębów i dziąseł. Można również przytrzymać na dolnych siekaczach patyczek (np. taki, jak do nauki liczenia) w taki sposób, aby część znajdowała się w jamie ustnej. Zadaniem dziecka jest utrzymywać język "pod daszkiem". I w takich okolicznościach spróbować wywoływać głoskę w sylabach (np. sssssa, ssssse...).
Komentarze