Pierwszy kościół katedralny na Wawelu wzniesiony został najpewniej niedługo po ustanowieniu w l000 roku biskupstwa krakowskiego. Dzisiejszy stan wiedzy nie pozwala na dokonanie przekonującej rekonstrukcji jej kształtu.

Więcej wiadomo o kolejnej, romańskiej katedrze z przełomu XI i XII wieku. Początki jej budowy łączy się z panowaniem księcia Władysława Hermana (1079-1102). Nową świątynię konsekrowano w 1142 roku. Była ona murowaną z wapienia i piaskowca trójnawową bazyliką, zapewne z emporami ponad nawami bocznymi. Od wschodu i zachodu wznosiły się prostokątne chóry zamknięte półkolistymi absydami, a pod nimi mieściły się krypty. Od strony zachodniej wznosiły się dwie kwadratowe wieże. Do dzisiaj zachowały się znaczne partie tej budowli, przede wszystkim krypta św. Leonarda i dolna część wieży południowej.

Katedra krakowska stanowiła centrum czci kanonizowanego w 1253 roku św. Stanisława, biskupa krakowskiego zamordowanego w 1079 roku z rozkazu króla Bolesława Śmiałego. Do jego grobu przybywali pielgrzymi zarówno z Polski, jak i krajów ościennych. Kult tego świętego łączony był z ideą zjednoczenia rozbitego na dzielnice Królestwa Polskiego, dlatego też nie może dziwić fakt, że wbrew wcześniejszej tradycji koronowania królów w archikatedrze gnieźnieńskiej, koronacja Władysława Łokietka odbyła się 20 stycznia 1320 roku w katedrze krakowskiej, w pobliżu relikwii patrona odrodzonej polskiej monarchii. Odtąd wawelska świątynia stała się miejscem koronacji władców Polski.

Katedra na Wawelu zajmuje wyjątkową pozycję w dziejach Polski i w świadomości Narodu Polskiego. Jest od stuleci miejscem kultu św. Stanisława, który w nierozerwalny sposób wiąże się z ideą zjednoczonego i niepodległego Państwa Polskiego, aktualną zarówno w dobie rozbicia dzielnicowego, w okresie zaborów i w czasie rządów komunistycznych. Grób tego męczennika pełni od stuleci funkcję Ołtarza Ojczyzny. Dzieje diecezji krakowskiej i zarazem jej głównego kościoła, koronuje dokonane powołanie gospodarza tego miejsca, kardynała Karola Wojtyły na Stolicę św. Piotra w Rzymie.

Główną atrakcją dla dzieci będzie wspinaczka na wieżę Zygmuntowską, w której wisi najsłynniejszy polski dzwon.