Muzeum Archeologiczne w różnych siedzibach i strukturach muzealnych istnieje już od 185 lat.

Powstało w 1815 r. na bazie prywatnych i posekularyzacyjnych zbiorów archeologicznych. Twórcą tego pierwszego muzeum był J.G.G. Büsching, postać wielce zasłużona w tworzeniu nie tylko podstaw nowoczesnego muzealnictwa, ale także archiwistyki i bibliotekarstwa wrocławskiego.

Od początku Muzeum było nastawione wyłącznie na pozyskiwanie, opracowywanie i udostępnianie zabytków archeologicznych z terenu całego Śląska. Jest to kontynuowane do dnia dzisiejszego, głównie na drodze badań wykopaliskowych i przypadkowych odkryć. W Muzeum przechowywane są zabytki reprezentujące wszystkie epoki i okresy periodyzacyjne od starszej epoki kamienia (500 tys. lat temu) aż po czasy nowożytne (XIX w.). Oprócz zabytków, które od dawna weszły do literatury archeologicznej, tak fachowej, jak i popularno-naukowej, znajdują się także te pozyskiwane obecnie w trakcie prowadzonych badań ratowniczych wyprzedzających inwestycje budowlane, głównie na Starym Mieście we Wrocławiu.

Muzeum Archeologiczne należy do najstarszych tego typu placówek w Europie. Działa bez przerwy, pomimo burzliwych wydarzeń wojennych, a także zmian przynależności państwowej i przekształceń ustrojowych. Obecnie kontynuuje ono tradycję pruskiego i niemieckiego muzealnictwa archeologicznego w zakresie archeologii Śląska, łącząc w umiejętny sposób dziedzictwo minionych wieków z teraźniejszością. Świadczą o tym nie tylko zabytki, ale także bezcenne archiwa: dokumentacji i fotograficzne.