Około 15 do nawet 20 proc. całej populacji to osoby wysoko wrażliwe. W tej grupie znajdują się również dzieci. Wrażliwość to cecha wrodzona, zależna od reaktywności układu nerwowego. Ta czułość na bodźce ma swoje wady i zalety. Przejawia się poprzez silniejszą empatię, większą skłonność do zauważania szczegółów czy głębszą refleksję przed przystąpieniem do działania. Z drugiej strony dzieci wysoko wrażliwe to ogromne wyzwanie dla rodzica, zarówno tego wysoko wrażliwego, jak i tego o mniejszym natężeniu tej cechy. Takie maluchy – ze względu na to, że szybciej niż inne dzieci ulegają przestymulowaniu przez bodźce zewnętrzne – mogą uchodzić za bardziej płochliwe, nieśmiałe, a także łatwiej wpadać w złość. Nie martw się jednak, bo wysoko wrażliwe dziecko to prawdziwy dar. Zobacz, jak rozpoznać tę cechę u swojego malucha.

Czy moje dziecko jest wysoko wrażliwe?

Prof. Elaine Aron to psycholog, która w swoich badaniach zajmuje się zagadnieniem wrażliwości, a także związanym z nią bezpośrednio tematem wstydu. W swojej książce "Wysoko wrażliwe dziecko. Jak zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym świecie?" stworzyła kwestionariusz, który może podpowiedzieć nam, czy nasze dziecko jest wysoko wrażliwe.

Niektóre wyznaczniki wrażliwości są dość oczywiste – jak na przykład fakt, iż Twoje dziecko głęboko przeżywa cudze cierpienie, potrafi umiejętnie podchodzić do zwierząt czy szybko wyczuwa Twój nastrój. Inne natomiast mogą zaskakiwać. Wysoka wrażliwość łączy się także z bardziej przyziemnymi, prozaicznymi cechami jak na przykład drażliwość na wszelkiego rodzaju metki w ubraniach czy skargi na "szorstkość" bluzki lub szwy w skarpetkach. Zwykle taki maluch szybko męczy się w zatłoczonych miejscach, zauważa nawet drobne zmiany w wyglądzie innych osób czy pomieszczeniu, wolno oswaja się w towarzystwie obcych ludzi i może mieć nadwyraz dojrzałe spostrzeżenia na różne tematy.

Aby sprawdzić, czy Twój maluch przejawia tę cechę warto odpowiedzieć sobie także na te pytania:

1. Czy dziecko łatwo się przestrasza?

2. Czy zadaje mnóstwo pytań?

3. Czy używa skomplikowanych słów niezgodnych z wiekiem?

4. Drażnią go wszelkiego rodzaju metki, a ubrania wydają mu się szorstkie, a przybrudzony strój chce jak najszybciej zdjąć?

5. Nie lubi gwałtownych zmian i zaskakujących sytuacji, nawet jeżeli wiążą się z pozytywnymi niespodziankami?

6. Źle się czuje w głośnych pomieszczeniach?

7. Miewa bardzo wyraziste sny?

Twoje dziecko, by być wysoko wrażliwym, nie musi spełniać wszystkich opisanych powyżej kryteriów. Wystarczy, że możesz przypisać mu chociaż jedną lub dwie z opisanych powyżej cech, ale w sposób niepodważalny.

DOES – kolejny sposób na określenie wrażliwości

Elaine Arone wskazała również na inne aspekty wysokiej wrażliwości, których pierwsze litery w języku angielskim tworzą akronim DOES. W tym wypadku muszą pojawić sie wszystkie jednocześnie byśmy mogli mówić, że wychowujemy "czułe" dziecko. Są to:

• głębokie przetwarzanie przejawiające się np. w zadawaniu skomplikowanych pytań, mądrym poczuciu humoru czy pogłębionym myśleniu o rzeczywistości;

• łatwość ulegania przestymulowaniu będąca cechą najbardziej dostrzegalną przez rodziców, która ujawnia się w skrajnych reakcjach, na przykład nadmiernym pobudzeniu, trudnościach w zasypianiu po dniu pełnym wrażeń;

• reaktywność emocjonalna z empatią wynikająca pośrednio z umiejętności lepszego niż przeciętna osoba przetwarzania informacji, wyrażająca się łatwością wyrażania własnych i rozpoznawania cudzych emocji, a także szybszym uczeniem się (to emocje ułatwiają zapamiętywanie informacji);

• wyczulenie na subtelne bodźce ujawniające się poprzez umiejętność wychwytywania nawet substelnych smaków, zapachów czy dźwięków. Nie chodzi tu jednak tylko o wyostrzenie zmysłów lecz o wyższy poziom odczuwania związany z reaktywnością mózgu.

Jeżeli zauważasz wszystkie powyższe cechy u Twojego dziecka to z pewnością masz do czynienia z wysoko wrażliwym maluchem.

Zobacz także: Recenzja książki – Wysoko wrażliwe dziecko. Jak je zrozumieć i pomóc mu żyć w przytłaczającym życiu?