Chrapie, w nocy często się wybudza, a w dzień jest rozdrażnione i płaczliwe – dziecko z bezdechem sennym wymaga leczenia. W przeciwnym razie zaburzenie to może wywołać poważne konsekwencje zdrowotne. Pomoże badanie polisomnograficzne i doświadczony laryngolog.

Chrapanie i bezdech senny to problemy, które zwykle przypisujemy dorosłym – często otyłym, z nadciśnieniem tętniczym. Tymczasem statystyki sporządzone na podstawie badań polisomnograficznych wskazują, iż od 1 do 6% dzieci cierpi na obturacyjny bezdech senny. To poważne zaburzenie, które powoduje wiele komplikacji.

Bezdech senny – objawy

Zaczyna się niewinnie – od pozornie zwyczajnego chrapania. O ile jednak w czasie kataru dziecko ma prawo chrapać, ze względu na oczywistą niedrożność dróg oddechowych, o tyle poza okresami choroby jego oddech powinien być cichy i spokojny. Chrapanie to znak, że przepływ powietrza przez drogi oddechowe nie jest prawidłowy. Jeśli w porę nie zareagujemy, u dziecka może rozwinąć się bezdech senny.

Bezdech senny u dzieci najczęściej pojawia się pomiędzy 3. a 6. rokiem życia. Charakterystycznym objawem tego zaburzenia, obok chrapania, jest m.in. oddychanie ustami, kaszel, a także trudność z nabraniem powietrza przez sen. Jednak najbardziej niebezpieczne są przerwy w oddychaniu – trwające 10 sekund lub nawet dłużej okresy bez efektywnego oddechu kończą się gwałtownym nabraniem powietrza. To organizm uruchamia reakcje obronne w odpowiedzi na zablokowanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe.

Dziecko cierpiące na bezdech senny często śpi niespokojnie, może też wybudzać się o nietypowych porach. W dzień jest rozdrażnione i niewyspane. Pojawiają się problemy ze skupieniem uwagi i płaczliwość.

Przyczyny bezdechu sennego u dzieci

Wyróżnia się trzy rodzaje bezdechów sennych:

• Obturacyjny bezdech senny – wywołany jest przeszkodą znajdującą się w drogach oddechowych
• Centralny bezdech senny – to skutek zaburzeń w wysyłaniu sygnałów z ośrodków w mózgu do mięśni oddechowych
• Mieszany bezdech senny – łączy w sobie cechy bezdechu obturacyjnego i mieszanego

Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, najczęściej mamy do czynienia z obturacyjnym bezdechem sennym. Przeszkodą blokującą swobodny przepływ powietrza przez drogi oddechowe mogą być powiększone migdałki podniebienne lub gardłowe. Rzadszą, choć równie niebezpieczną przyczyną bezdechu sennego u dzieci jest otyłość. Bezdech bywa też związany z deformacjami twarzoczaszki. Z tego względu na tę dolegliwość ciepią m.in. dzieci z zespołem Downa.

Wśród innych przyczyn chrapania można wymienić czynniki takie jak:

• Skrzywiona przegroda nosowa
• Nieprawidłowa anatomiczna budowa gardła
• Opadające podniebienie i języczek

Jak są skutki bezdechu sennego

Bezdech senny prowadzi do upośledzenia wymiany oddechowej w płucach. W rzeczywistości organizm dziecka w czasie snu zamiast odpoczywać, prowadzi nieustanną walkę o każdy oddech. Niespokojny, przerywany sen to nie tylko zmęczenie w ciągu dnia. To kłopoty z nauką, zaburzenia uwagi, trudności w relacjach z rówieśnikami, bóle głowy, zwiększone ryzyko chorób układu krążenia i układu oddechowego, a nawet zaburzenia wzrostu.

Zgodnie z wytycznymi specjalistów z American Academy of Pediatrics (1), wizyta u laryngologa jest konieczna, jeśli chrapanie występuje 3 razy w tygodniu i towarzyszy mu przynajmniej jeden z poniższych objawów:

• Senność w ciągu dnia
• Ból głowy po obudzeniu
• Trudności w nauce
• Zaburzenia koncentracji
• Nadpobudliwość
• Spanie w pozycji siedzącej bądź z nadmiernie odgiętą głową
• Wysiłek towarzyszący oddychaniu podczas snu
• Moczenie nocne
• Sinica
• Sapanie, prychanie podczas snu
• Bezdech senny

Z wizytą u laryngologa nie warto zwlekać. Nawet jeśli chrapaniu jeszcze nie towarzyszy bezdech senny, stanowi ono poważny znak o występujących nieprawidłowościach. Niedotlenienie organizmu, w tym najważniejszego organu, jakim jest ludzki mózg, to poważne zagrożenie - może negatywnie wpłynąć na codzienne funkcjonowanie i rozwój dziecka.

Jak leczyć bezdech senny

Podstawą diagnostyki i leczenia bezdechu sennego jest badanie polisomnograficzne. Wykonuje się je podczas snu małego pacjenta. Za pomocą specjalistycznej aparatury monitoruje się parametry fizjologiczne wykorzystując pulsoksymetrię i EEG. Dodatkowo ocenie podlegają: przepływ powietrza przez usta i nos, ruchy klatki piersiowej i brzucha, a także ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla. W zależności od poradni i wykorzystanej aparatury, ocenie mogą podlegać różne dodatkowe parametry. Na podstawie tego badania określa się stopień zaawansowania obturacyjnego bezdechu sennego i ustala optymalne leczenie.

Leczenie bezdechu sennego polega przede wszystkim na wyeliminowaniu problemu, który doprowadza do tego zaburzenia. Przyczyną powiększonych migdałków często jest alergia – lekarz laryngolog może więc zalecić wykonanie testów alergicznych. U mniejszych dzieci bywa nią nie w pełni wykształcony układ immunologiczny, a co za tym idzie częste infekcje. Współczesna medycyna dysponuje różnymi lekami i środkami medycznymi stosowanymi w celu obkurczenia powiększonych migdałków. Zabieg chirurgiczny polegający na ich usunięciu wykonuje się w ostateczności.

Jeśli przyczyną bezdechu sennego jest otyłość, lekarz zapewne zaleci zmianę diety dziecka i zwiększenie aktywności fizycznej. Leczenie tego zaburzenia nierzadko wymaga pomocy różnych specjalistów – nie tylko laryngologa, ale też alergologa, dietetyka, a w niektórych specyficznych przypadkach nawet psychologa.

Pakiet DobraNoc – domowy pomiar jakości snu

Proces leczenia chrapania i bezdechu sennego można przyspieszyć dzięki wykorzystaniu specjalnego urządzenia do samodzielnego pomiaru jakości snu. Pulsoksymetr działa jako aparat zakładany na rękę, który precyzyjnie mierzy wszelkie przerwy w oddychaniu. Pakiet DobraNoc to autorski projekt specjalistów MilleMedica. Dzięki niemu pacjent może pominąć etap wstępnej diagnostyki u lekarza i samodzielnie sprawdzić jakość snu swojego lub swojego dziecka – bez wychodzenia z domu. Pomiar wykonany przez urządzenie jest też ważną informacją dla laryngologa, do którego udamy się w celu wyleczenia chrapania i bezdechu sennego. Skorzystanie z pakietu DobraNoc pozwala przyspieszyć leczenie tych zaburzeń.