Afty, czyli niewielkie, bolesne nadżerki występujące na błonie śluzowej jamy ustnej, są powszechnym problemem zdrowotnym. Mogą pojawiać się na języku, policzkach, podniebieniu, a także na wargach. Choć afty są zazwyczaj nieszkodliwe i ustępują samoistnie, ich obecność może obniżyć komfort życia, powodując ból i trudności w jedzeniu oraz mówieniu. Jakie są przyczyny i domowe sposoby na afty? Dowiedz się, jak zmniejszyć ryzyko ich występowania oraz jak je leczyć. [1]

 

Afty na języku – przyczyny

 

Przyczyny pojawiania się nadżerek w jamie ustnej nie są wciąż do końca poznane. Pojawienie się aft na języku może być spowodowane różnorodnymi czynnikami, które często współdziałają ze sobą. Wśród nich wymienia się zaburzenia układu immunologicznego, urazy mechaniczne, niedobór witamin, nietolerancje pokarmowe czy istniejące choroby. [1]

 

Zaburzenia odporności

 

Niskie poziomy limfocytów, zarówno wrodzonych, jak i nabytych, mogą sprzyjać częstemu występowaniu aft. Zaburzenia odporności sprawiają, że organizm jest bardziej podatny na infekcje i rozwój stanów zapalnych. Do takich zaburzeń należy również np. zespół PFAPA (Cykliczna Gorączka, Afty, Zapalenie Gardła i Powiększenie Węzłów Chłonnych), który powoduje nawracające epizody gorączki oraz aft w jamie ustnej. [1,2]

 

Predyspozycje genetyczne

 

Dziedziczna skłonność do wytwarzania cytokin prozapalnych może zwiększać ryzyko powstawania aft. Jeśli w rodzinie występowały przypadki nawracających aft, prawdopodobieństwo ich wystąpienia może być wyższe. [2]

 

Urządzenia ortodontyczne i protezy

 

Mechaniczne urazy w obrębie jamy ustnej, spowodowane np. aparatem ortodontycznym lub protezą, mogą sprzyjać powstawaniu aft. Stałe podrażnienie błony śluzowej prowadzi do rozwoju stanów zapalnych i nadżerek. [2]

 

Rola stresu w powstawaniu aft

 

Stres wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, co może zwiększać ryzyko pojawiania się aft. Długotrwałe stresujące sytuacje mogą prowadzić do osłabienia odporności, a w konsekwencji do częstych nawrotów aft. [2]

 

Niedobory witamin i minerałów

 

Braki w diecie, zwłaszcza witaminy B12, kwasu foliowego oraz żelaza, są częstą przyczyną aft. Niedobory te mogą prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu błony śluzowej jamy ustnej, sprzyjając powstawaniu nadżerek.[2]

 

Choroby ogólnoustrojowe

 

Afta na języku może być objawem poważniejszych schorzeń, takich jak celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, czy wrzodziejące zapalenie jelit. W takich przypadkach afty są jednym z objawów towarzyszących głównym symptomom choroby podstawowej. [2]

 

Jak bronić się przed aftami na języku?

 

Zapobieganie aftom wymaga kompleksowego podejścia. Ważne są drobne zmiany w codzienności i wyeliminowanie czynników, które mogą być potencjalną przyczyną. Jakie działania pomagają zminimalizować ryzyko powstawania nadżerek na języku? Ważne są m.in.:

 

• dbanie o higienę jamy ustnej,

• unikanie urazów mechanicznych spowodowanych np. aparatem ortodontycznym,

• zrezygnowanie z palenia tytoniu, ponieważ dym tytoniowy może zwiększać prawdopodobieństwo powstania aft,

• redukcja stresu i unikanie stresujących sytuacji,

• zbilansowana dieta, bogata w witaminy i minerały jest ważna dla utrzymania zdrowia błony śluzowej,

• unikanie pokarmów wywołujących reakcje alergiczne i nietolerancje,

• leczenie chorób podstawowych – w przypadku podejrzenia chorób ogólnoustrojowych, takich jak celiakia czy choroba Leśniowskiego-Crohna. [2,3]

 

Afty na języku mogą być uciążliwym problemem, szczególnie jeśli nawracają. Poznanie ich przyczyn i wdrożenie odpowiednich działań zapobiegawczych może wpłynąć na poprawę komfortu życia.

 

Domowe sposoby na afty

 

Możesz stosować naturalny żel aloesowy, płukanki z wody z solą lub napary z rumianku, szałwii czy łopianu lekarskiego. Olejek z drzewa herbacianego również może pomóc, dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym. Te naturalne metody przynoszą ukojenie, mogą łagodzić stan zapalny, a także przyspieszać gojenie. [1]

 

Jakie są metody leczenia aft na języku?

 

W leczeniu miejscowym aft stosowane są preparaty przeciwzapalne, antyseptyczne i powlekające, takie jak żele czy płukanki, które pomogą złagodzić ból i zmniejszyć ryzyko infekcji. Preparaty zawierające poliwinylopirolidon (PVP) i kwas hialuronowy tworzą ochronną warstwę na powierzchni uszkodzonej śluzówki, wspomagając gojenie się nadżerek. Wybierając postać preparatu, należy dopasować ją do miejsca zmiany oraz wieku pacjenta – żele są skuteczne przy pojedynczych zmianach, spray jest dobrym wyborem do trudno dostępnych miejsc, a płyny sprawdzą się w przypadku rozległych zmian. [3]

 

Źródła

[1] Kuźnik M., Afty – przyczyny i leczenie, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/295854,afty-przyczyny-i-leczenie [Dostęp: 14.08.2024]

[2] Antoniv R. i inni, Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, Borgis - Nowa Stomatologia 3/2014, s. 142-146, https://www.czytelniamedyczna.pl/5048,afty-nawracajace-przeglad-pismiennictwa.html 

[3] Nowak M., Nadżerki i owrzodzenia występujące w jamie ustnej - rozpoznanie, leczenie, profilaktyka onkologiczna, Praktyczna Stomatologia: https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/nadzerki-i-owrzodzenia-wystepujace-w-jamie-ustnej-rozpoznanie-leczenie-profilaktyka-onkologiczna 

 

Artykuł powstał przy współpracy z Bausch + Lomb

 

Materiał sponsorowany