1. Zapewnij opiekę i wsparcie

W jednym z badań z 2016 roku dotyczącym dużej grupy nastolatków, wykazano, że nastolatki z wysokim poziomem wsparcia rodziców, wykazywały mniej objawów depresji. Miały także niższy poziom kortyzolu i białka C-reaktywnego (dwóch markerów fizjologicznych związanych z depresją).  Co ciekawe, wyższy poziom wsparcia rówieśników nie zmieniły tych wskaźników, co sugeruje, że wsparcie rodzicielskie może być kluczowe.

Jak zatem wygląda pozytywne wsparcie rodzicielskie? Naukowcy uważają, że należy zapewniać pomoc bez bagatelizowania życia emocjonalnego nastolatków. Sugerują okazywanie empatii i zadawanie pytań otwartych. Zrozumienie zamiast poprawiania i wypunktowania. Popieranie rosnącej autonomii dziecka. Odpowiednie połączenie ciepła i stawiania granic oraz szukanie pozytywnych cech u nastolatka.

2. Ucz umiejętności interpersonalnych i modeluj je

Podobnie jak dorośli, nastolatki często muszą radzić sobie z trudnymi sytuacjami społecznymi i emocjonalnymi - zmieniającymi się przyjaźniami, romantycznymi związkami, rozczarowaniami w pracy, stresem związanym z procedurami przyjmowania na studia. Mózgi w okresie dojrzewania są jednak bardziej podatne na emocje. Stąd radzenie sobie z tymi wyzwaniami może być szczególnie trudne, czyniąc nastolatków bardziej podatnymi na depresję.

W jednym z badań, reakcja rodziców podczas wykonywania stresującego zadania (takiego jak wystąpienie publiczne) wpłynęła na to, jak nastolatki potrafiły poradzić sobie z lękiem w prawdziwym świecie. Sugeruje to, że rodzice mogą pomóc swoim dzieciom stawić czoła wyzwaniom interpersonalnym, modelując pozytywne reakcje emocjonalne.

Mogą także pomóc im nauczyć się akceptacji siebie i swoich nastoletnich emocji.

3. Wzmacniaj pozytywne relacje z rówieśnikami

Większość nastolatków chce być akceptowana przez rówieśników oraz mieć określoną pozycję w grupie. Brak takiego „statusu”, czy brak akceptacji, może prowadzić do napięcia i stanów depresyjnych.

Badania pokazują, że zawieranie pozytywnych przyjaźni czy bycie w związku romantycznym, obniża prawdopodobieństwo lęku społecznego i depresji. Jednakże istnieje także odwrotna zależność. Rówieśnicze relacje negatywne, nacechowane przemocą czy wykorzystywaniem zwiększają prawdopodobieństwo depresji i stanów lękowych.

Jedno z badań wykazało, że nastolatki, która posiadają przynajmniej jednego bliskiego przyjaciela są bardziej odporne psychicznie. Przyjaźń pomaga im radzić sobie z niepowodzeniami i trudnymi emocjami w zdrowszy sposób. Inne badania wykazały, że przyjaźnie oraz bycie częścią społeczności zapewniają korzyści w przyszłości – nie tylko zmniejszają ryzyko depresji, ale także zapewniają dobre relacje z dorosłymi i lepsze zdrowie fizyczne.

Jak rodzice mogą pomóc? Istotne jest, by nie zniechęcać nastolatków do zawierania przyjaźni i tworzenia zdrowych więzi rówieśniczych.

Warto zachować zdrowy rozsądek nie panikując, że dziecko ma „za mało” lub „za dużo znajomych”. Rodzice powinni znaleźć czas na rozmowę z nastolatkami o tym, co to znaczy być troskliwym przyjacielem i partnerem. Mogą pomóc swoim dzieciom zobaczyć, że relacje nie zawsze muszą być idealne, ale należy je pielęgnować i że bliskie przyjaźnie mogą trwać przez całe życie.

4. Zachęcaj nastolatka do szukania celu w życiu

Nastolatki wkładają wiele wysiłku w doskonalenie swoich umiejętności oraz udział w zajęciach pozaszkolnych. Ważne jest, aby te aktywności miały dla nich osobiste znaczenie, a nie były jedynie kolejnym obowiązkiem.

Badania pokazują, że poczucie celu w życiu - a nawet szukanie go - jest korzystne dla nastolatków. Posiadanie celu wiąże się z większą satysfakcją życiową i poczuciem nadziei we wszystkich grupach wiekowych, w tym u nastolatków.

Rodzice powinni angażować nastolatki, zadając otwarte pytania na temat tego, co jest dla nich istotne w życiu. Następnie uważnie słuchać ich odpowiedzi, aby ocenić, gdzie może leżeć ich poczucie celu. Wspierać i doceniać starania młodych ludzi w znalezieniu swojej drogi.

5. Pracuj nad zmianą środowiska szkolnego

Niektóre zmiany prowadzące do lepszego samopoczucia nastolatków wykraczają poza obszar rodzinny. Środowisko szkolne także znacząco wpływa na rozwój młodych ludzi.

Rodzice mogą włączać się w tworzenie i wprowadzenie działań zapobiegających przemocy w szkole. Na przykład w USA powstały programy sprawiedliwości naprawczej w szkołach. Pomagają one nastolatkom wziąć odpowiedzialność za problematyczne zachowania (takie jak zastraszanie) oraz pomóc dotkniętym uczniom. Efekty tych programów okazały się obiecujące w zmniejszaniu absencji i poprawie atmosfery w szkole dla wszystkich uczniów.

Oczywiście, depresja jest problemem bardzo złożonym. Na jej występowanie wpływają nie tylko wychowanie czy relacje rówieśnicze, ale także procesy neurobiologiczne i zależności genetyczne.

Podane punkty mogą pomóc jednak rodzicom w zrozumieniu swoich dzieci, zauważeniu niepokojących sygnałów oraz okazaniu im odpowiedniego wsparcia.

Inspiracje:

https://greatergood.berkeley.edu/article/item/five_ways_parents_can_help_prevent_teen_depression

http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0005/383891/adolescent-mh-fs-eng.pdf?ua=1