Ojczyzną szopek są Włochy. To właśnie tam, w Greccio, w 1223 r. św. Franciszek z Asyżu urządził pierwszą szopkę. Już w XIII w. franciszkanie przywieźli do Polski ten nowy zwyczaj tworzenia szopek, które przez całe wieki były głównym symbolem Świąt Bożego Narodzenia – na długo przed tak popularną obecnie choinką.

Do dzisiaj we Włoszech tradycja wykonywania szopek jest niezwykle żywa. Najsłynniejsze są szopki weneckie i neapolitańskie, bardzo duże, rozbudowane, wielofigurowe. Niektóre z nich przybierają niemalże postać przedstawień teatralnych, w których oprócz postaci Świętej Rodziny, Trzech Króli i pasterzy spotykamy szereg innych osób, odtworzonych niezwykle realistycznie z najdrobniejszymi szczegółami. Często postacie te prezentowane są przy podczas pracy jaką wykonują lub przy codziennych zajęciach domowych, jak np. rzeźnik krojący wędlinę, kobieta wyciskająca winogrona, rybak, kowal, itp. Także sceneria szopek bywa niezwykle różnorodna, niejednokrotnie ukazuje pobliskie zabudowania, czy okoliczny krajobraz. W tym roku Muzeum w Gliwicach prezentuje szopki włoskie, pochodzące ze zbiorów Leona Kampki, znanego śląskiego kolekcjonera i wykonawcy betlejek. Przedstawiane figurki z szopek włoskich są pięknie wymodelowane, niezwykle kolorowe, wręcz teatralne.

W prezentowanych szopkach – stajenki do przedstawień wykonał Leon Kampka. Ten kolekcjoner i propagator śląskich betlejek w sobotę 15 grudnia opowie o tym, jak przygotować samemu bożonarodzeniową szopkę oraz pokaże, jak wykonać gipsowe figurki. Opowie także o tym, jak rodziło się jego zainteresowanie szopkami, zarówno śląskimi, jak i tymi pochodzącymi z innych stron świata.

Oprócz szopek włoskich ponownie będzie można zobaczyć unikatową szopkę gliwicką, wykonaną przez Mirosława Rąbalskiego, w której Chrystus „rodzi się” w Gliwicach, w scenerii tutejszego rynku, kościoła Wszystkich Świętych, wieży radiostacji i innych znanych budowli.

Będzie to okazja, by przyjrzeć się wyjątkowej „szopce patriotycznej”, którą wykonał w 1940 r. we Lwowie Władysław Zgoda-Zgodziński i skąd po wojnie wraz z rodziną autora trafiła do Gliwic. Szopka ta odwołuje się do historii Polski i uczuć patriotycznych. Trzej Królowie to nie Mędrcy ze Wschodu, lecz królowie polscy: Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki i Jan III Sobieski. Nie znajdziemy tu także pastuszków kłaniających się Dzieciątku – ich miejsce zajmuje szereg postaci znanych z historii Polski: Tadeusz Kościuszko, Józef Piłsudski, Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz w parze z Juliuszem Słowackim i szereg innych osób. Towarzyszą im anonimowi przedstawiciele różnych klas społecznych i zawodów, m.in.: szlachta, husarze, żołnierze, harcerze, marynarz, rybak, kowal, górnik, chłopi i chłopki w strojach regionalnych. O tym, które postaci stawiane były bliżej stajenki i narodzonego Chrystusa, decydowały przekonania polityczne osoby przygotowującej szopkę. Wystawianie szopki zarówno w okresie okupacji, jak i lat powojennych, dodawało domownikom otuchy i było wyrazem uczuć patriotycznych.