Ciąża to niezwykły czas. Dziewięć miesięcy radosnego oczekiwania na dziecko często miesza się jednak z niepokojem o jego prawidłowy rozwój i szczęśliwe zakończenie ciąży.

 

 

Na szczęście dzisiejsza medycyna pozwala rozwiać wiele wątpliwości. Dzięki badaniom prenatalnym rodzice mogą kontrolować zdrowie i śledzić rozwój mającego się urodzić maluszka.

 

USG prenatalne – w trosce o zdrowie matki i dziecka

 

Badanie ultrasonograficzne to powszechnie stosowana metoda obrazowania, która wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości do tworzenia obrazów wnętrza ciała.

 

Wizualizacja płodu, łożyska, i innych struktur wewnątrz macicy bez ingerencji w ciało pacjentki, powoduje, że jest to bezpieczny skuteczny sposób diagnostyki w okresie ciąży.

 

Dzięki swojej nieinwazyjności, dostępności i wszechstronności, USG prenatalne jest jednym z najczęściej stosowanych badań prenatalnych i ma kluczowe znaczenie w monitorowaniu zdrowia matki i jej nienarodzonego dziecka.

 

Kiedy zgłosić się na badania prenatalne?

 

Obecne standardy opieki okołoporodowej zalecają trzy badania USG w trakcie trwania całej fizjologicznej ciąży:

 

- USG w 1. trymestrze – między 11 a 14 tygodniem ciąży,

- w 2. trymestrze - między 18. a 22. tygodniem,

- w 3. trymestrze - między 28. a 32. tygodniem ciąży.

 

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca badania prenatalne wszystkim ciężarnym.

 

11 tydzień ciąży – czas umówić się na pierwsze badanie prenatalne

 

Podczas badania USG w 1 trymestrze rodzice poznają m.in. wiek ciąży. Można go obliczyć na podstawie długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL). W ten sposób można wyznaczyć przewidywany termin porodu.

 

W pierwszej kolejności lekarz upewnia się, że ciąża jest żywa, sprawdza, czy ciąża jest pojedyncza, czy też płodów jest więcej, mówimy wtedy o ciąży mnogiej. Mierzy wielkość głowy i ocenia jej kształt, następnie dokonuje pomiarów tułowia i kończyn.

 

Za pomocą USG bada, jeszcze maleńkie na tym etapie ciąży, struktury anatomiczne takie jak serce, nerki, pęcherz moczowy, kręgosłup i żołądek. Niezwykle ważnym elementem badania jest pomiar kości nosowej. Powinna być ona już w pełni wykształcona. Jej brak może świadczyć o występowaniu wad genetycznych. Według statystyk nawet u 60% dzieci z zespołem Downa i u 50% dzieci z zespołem Edwardsa kość nosowa nie występuje.

 

Drugim bardzo istotnym parametrem, na podstawie którego ocenia się ryzyko wad genetycznych jest przezierność fałdu karkowego NT, czyli zbiorniczka płynu znajdującego się na karku płodu. Im wyższa wartość NT, tym większe ryzyko choroby o podłożu genetycznym.

 

Pierwsze badanie prenatalne należy wykonać między 11. tygodniem a 13. tygodniem i 6. dniem ciąży, w momencie, gdy długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu, czyli mówiąc prościej, odległość mierzona od czubka głowy do pośladków dziecka wynosi od 45 do 84 mm.

 

Jest to warunek konieczny. Badania wykonane wcześniej lub później uniemożliwią wiarygodne obliczenie ryzyka wystąpienia wad genetycznych.

 

Dla rodziców USG w 1. trymestrze to wyjątkowa okazja, by zobaczyć dziecko jeszcze przed narodzinami. W klinikach Gyncentrum w Katowicach badania prenatalne wykonujemy na aparatach nowej generacji, dzięki czemu już na pierwszym badaniu prenatalnym z dużą dokładnością można zobaczyć niewielkie serduszko, czy równie maleńkie rączki.

 

II badanie prenatalne. Chłopiec czy dziewczynka?

 

Na drugie badanie prenatalne, czyli tzw. USG połówkowe, należy zgłosić się między 18. a 23. tygodniem i 6. dniem ciąży. Aby wynik badania był wiarygodny, należy bezwzględnie zmieścić się w podanym terminie.

 

To właśnie podczas tego badania możesz dowiedzieć się, jakiej płci będzie dziecko. Lekarz szczegółowo sprawdzi anatomię całego płodu, budowę wszystkich jego narządów wewnętrznych oraz części ciała. Zmierzy główkę, długość kończyn, oceni budowę twarzy, kręgosłupa, rdzenia kręgowego, a także organów wewnętrznych w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej.

 

Ważnym elementem drugich badań prenatalnych jest echokardiografia, czyli ultrasonograficzne badanie serca płodu. Podobnie jak standardowe USG jest to badanie całkowicie nieinwazyjne. Pozwala na dokładną ocenę położenia i budowy serca. Analizie podlega również funkcjonowanie układu krążenia. Podczas tego badania USG można zaobserwować lub wykluczyć większość wad wrodzonych serca. Nowoczesna ultrasonografia trójwymiarowa oceny serca STIC pozwala na oglądanie serca płodu w kilku płaszczyznach i jego przestrzenną ocenę.

 

Drugie badania prenatalne to także szczególny moment, ze względu na możliwość zobaczenia, jak rozwija się dziecko. Możesz zaobserwować, jak zaciska piąstkę, wkłada paluszki do buzi, ziewa, robi fikołki albo bawi się pępowiną.

 

III badanie prenatalne – dlaczego nie warto z niego rezygnować?

 

Trzeci trymestr to czas na kolejne, ostatnie już, badanie prenatalne. Twoje dziecko zaczyna coraz bardziej przypominać noworodka. Ma już wykształcone brwi i rzęsy, a na główce coraz więcej włosów. Jego mózg rozwija się w błyskawicznym tempie. Staje się coraz bardziej pofałdowany, a na jego powierzchni tworzą się bruzdy i zwoje. Maluszek zajęty jest trenowaniem nowych umiejętności, takich jak połykanie i ssanie oraz zmysłów smaku i słuchu.

 

Podobnie jak podczas poprzednich badań, lekarz wykonujący USG oceni rozwój anatomiczny płodu. Ustali także jego ułożenie. Trzecie, ostatnie USG prenatalne jest ważne, ponieważ niektóre nieprawidłowości występujące m.in. w obrębie układu moczowego lub pokarmowego, zaburzenia rytmu serca, czy nieodpowiednia ilość płynu owodniowego ujawniają się często dopiero na tym etapie ciąży. Istotną kwestią jest także kontrola wzrastania płodu i wychwycenie ewentualnych nieprawidłowości takich jak hipotrofia, czyli ograniczenie lub zahamowanie wzrostu płodu, czy makrosomia tj. nadmierna masa płodu w stosunku do wieku ciąży. Ujawnienie tych nieprawidłowości jest istotne dla dalszego przebiegu ciąży, a także postępowania klinicznego bezpośrednio po porodzie.

 

Podczas tego USG zostaną ocenione także stan i położenie łożyska oraz ilość płynu owodniowego. Trzecie badanie prenatalne to również doskonały moment, aby zobaczyć swojego maluszka przed porodem i posłuchać bicia jego serca. To również ostatnia okazja, by uchwycić te piękne chwile na pamiątkowym filmie.

 

Jak wybrać ośrodek do badań prenatalnych?

 

Głównym celem badań prenatalnych jest ocena zdrowia rozwijającego się płodu. Dlatego przy wykonywaniu badania liczy się wiedza i doświadczenie lekarza przeprowadzającego USG prenatalne oraz jakość urządzenia, na którym pracuje. To dwa najważniejsze kryteria, które trzeba wziąć pod uwagę, decydując się na wybór ośrodka.

 

W klinice Gyncentrum wykonujemy pełny zakres diagnostyki prenatalnej. Wszystkie badania wykonywane są przez certyfikowanych specjalistów na nowoczesnych urządzeniach. Umożliwia to wykrycie ewentualnych nieprawidłowości na wczesnych etapach ciąży, co może mieć kluczowe znaczenie dla podejmowania dalszych decyzji terapeutycznych.

 

Przy każdym badaniu prenatalnym lekarz bierze pod uwagę dane z wywiadu lekarskiego, wiek rodziców, a także wyniki badania USG genetycznego oraz badań biochemicznych. Wszystkie badania w klinice Gyncentrum wykonywane są zgodnie z certyfikatem londyńskiej Fundacji Medycyny Płodowej.

 

Choć celem badania prenatalnego jest przede wszystkim ocena medyczna, dla przyszłych rodziców to także niezwykła okazja do podpatrzenia malucha jeszcze przed narodzinami. Dzięki USG 3D/4D mogą zobaczyć jego miny, rączki, buzię, a nawet to, czy śpi, czy rozrabia. Film z badania może być niepowtarzalną pamiątką na całe życie.

 

Czy badania prenatalne są na NFZ?

 

Do niedawna z badań refundowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia mogły korzystać jedynie kobiety spełniające odpowiednie kryteria, takie jak wiek powyżej 35 lat, czy występujące w rodzinie obciążenia genetyczne.

 

Od czerwca 2024 r. jedynym wskazaniem do badania jest ciążą, co oznacza, że każda kobieta ciężarna, bez względu na wiek, może je wykonać bezpłatnie na NFZ.

Dotyczy to I i II badania prenatalnego. III badanie pozostaje płatne, ale zgodnie z zaleceniami Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników warto zdecydować się na wykonanie wszystkich trzech badań. Każde z nich przynosi bowiem nowe, cenne informacje na temat rozwijającego się płodu.

 

Mam wynik USG i co dalej?

 

Oczywiście każdy rodzic chce, aby wyniki badań prenatalnych były prawidłowe. W 95% przypadków tak właśnie się dzieje. W pozostałych 5%, gdy pojawia się podejrzenie wystąpienia nieprawidłowości w rozwoju płodu, wiedza o tym pozwala na podjęcie właściwych działań tak szybko, jak to możliwe. Przede wszystkim, wykonywana jest dodatkowa diagnostyka np. amniopunkcja, kordocenteza czy biopsja kosmówki. Jeśli obawy się potwierdzą, współczesna medycyna umożliwia w określonych przypadkach zastosowanie leczenia jeszcze w łonie matki lub zaraz po porodzie. Dzięki badaniom prenatalnym zarówno rodzice, jak i personel szpitala będzie przygotowany na przyjście na świat dziecka wymagającego szczególnej opieki.

 

Materiał sponsorowany