Kłamstwo dziecka budzi w rodzicach niepokój, podważa zaufanie do pociechy, powoduje złość, irytuje. Z punktu widzenia psychologii każdym niepokojącym dla nas zachowaniem dziecko coś nam komunikuje. 

Należy podkreślić, że w przypadku najmłodszych dzieci (do około 6-7 roku życia) nie istnieje wyraźna granica między fantazją a rzeczywistością. Dzieci nie wiedzą czym jest prawda i kłamią nieświadomie (tzw. kłamstwo pozorne). Celowe kłamstwo pojawia się później. I jest to tak naprawdę istotny moment w rozwoju dziecka – dziecko potrafi już odróżnić prawdę od fikcji, wie też, że jest odrębną jednostką niż jego rodzice.

Niewidzialny przyjaciel

Okres przedszkola to czas, kiedy dzieci mocno fantazjują – mają niewidzialnych przyjaciół, opowiadają zmyślone historie, przypisują sobie nierealne cechy, badając dzięki temu granice między światem rzeczywistym a wyimaginowanym oraz reakcję dorosłych. Takie fantazjowanie mocno wpływa na rozwój wyobraźni i będzie w przyszłości przekute w kreatywność i twórcze myślenie. 

W jakich sytuacjach dzieci kłamią?

W przypadku kłamstwa celowego najczęściej stoi za nim strach przed karą (często też próba ochrony rodzeństwa przed karą), a także niezaspokojone potrzeby uwagi ze strony opiekunów, akceptacji, uznania czy przynależności do grupy rówieśniczej, co oznacza, że kłamstwo może być ważnym sygnałem dla rodzica. Najlepsze, co rodzic może zrobić w sytuacji, gdy przyłapie dziecko na kłamstwie to szczera rozmowa. Nie należy też wymuszać na dziecku przyznania się do kłamstwa. 

Kluczowa rola rodzica

Rodzice często zapominają, że wychowuje się przede wszystkim przez przykład. Dzieci są dobrymi obserwatorami – jeżeli rodzicowi zdarza się kłamać przy dziecku, ono kłamstwo będzie traktować jako rzecz całkowicie naturalną. Co zrozumie dziecko widząc rodzica, który naprędce wymyśla wymówkę, by np. odmówić komuś pomocy? Przekaz będzie jasny: Nie zawsze trzeba mówić prawdę.

Zwróćmy również uwagę, że okłamywanie dzieci jest traktowane jako coś naturalnego. Często rodzice okłamują dzieci, by je chronić, jednak często kłamstwa wobec dziecka po prostu ułatwiają życie. Warto przyjrzeć się własnemu stosunkowi do prawdy i kłamstwa i zacząć od siebie. Nie wychowamy inaczej niż przez przykład. Bycie szczerym w stosusnku do dziecka przyniesie wymierną korzyść.