Recenzja książki:

Jak wychować szczęśliwe dziecko

Zachowanie rodziców ma wpływ na rozwój mózgu ich dziecka

Książkę Jak wychować szczęśliwe dziecko napisał biolog molekularny, John Medina (prywatnie ojciec dwóch synów). Traktuje ona o rozwoju mózgu dziecka niemalże od poczęcia do piątego roku życia. Najogólniej można by ją podsumować tak: zachowanie rodziców ma wpływ na rozwój mózgu ich dziecka, a w konsekwencji na jego poczucie szczęścia oraz… umiejętność uczenia się. A w pierwszych latach życia mózg dziecka rozwija się najintensywniej.

W wychowywaniu dziecka kieruję się głównie intuicją. Lubię jednak podeprzeć się literaturą fachową. Czytałam już wiele poradników. Zwykle otwierałam oczy ze zdumienia, kiwałam aprobująco głową, przyznawałam autorom rację i… na tym się kończyło.

Medina w swojej książce przytacza fakty, wyniki badań, statystyki. Powołuje się na opinie ekspertów, rodziców, ale także opowiada anegdoty (z życia własnego i nie tylko). Dzięki temu poradnik ten czytałam nie tylko ze świadomością solidnej naukowej podstawy, ale też z przyjemnością i zaciekawieniem.

Według autora kluczem do lepszego wychowywania dzieci są dwa słowa: empatia i emocje. W książce używa też metafory ziarna i gleby (ziarno to geny, wychowanie to gleba), wychowywanie porównuje do przyprawiania kurczaka (przyprawy to zachowania rodzicielskie, kurczakiem jest życie emocjonalne dziecka), inteligencję zaś traktuje jak składniki eintopfu (jest ich siedem).

Brzmi to nietypowo, zaskakująco, intrygująco? Na pewno, ale dzięki temu poradnik ten przykuł moją uwagę bardziej niż inne. Książka Jak wychować szczęśliwe dziecko podzielona jest na rozdziały.

We wstępie autor wyjaśnia, dlaczego napisał swój poradnik i obala różne mity (związane np. z zabawkami edukacyjnymi dla maluchów, czy muzyką Mozarta). W rozdziale pt. Ciąża daje ciężarnym konkretne wskazówki. Wyjaśnia, jak komórki zamieniają się w mózg, jak rozwijają się zmysły i pamięć oraz podpowiada, jak wspomagać dziecięcy mózg już w łonie matki.

Rozdział pt. Udany związek opowiada o harmonii w małżeństwie i zmianach spowodowanych narodzinami potomka. Odpowiada, dlaczego większość młodych rodziców ma kłopoty i jak temu zaradzić oraz czego maluchy pragną najbardziej i jak reagują na stres. Relacje między małżonkami są bardzo ważne dla poczucia bezpieczeństwa ich dziecka. Gdy rodzice się kłócą, w mózgu dziecka zachodzą negatywne zmiany.

W rozdziale pt. Bystre dziecko: jakie możliwości tkwią w ziarenku? Medina pyta, jak wygląda inteligentny mózg i co to w ogóle znaczy "być inteligentnym". Zastanawia się, czy istnieje gen mądrości i czy testy IQ są miarodajne. Pisze o składnikach inteligencji: pamięci, improwizacji, potrzebie poznawania świata, samokontroli, kreatywności, komunikacji werbalnej i rozszyfrowywaniu komunikacji niewerbalnej.

Z rozdziału pt. Bystre dziecko: jakie znaczenie ma gleba, w której wyrastają ziarenka? dowiedziałam się, jakie czynniki wpływają na rozwój mózgu (karmienie piersią, rozmawianie z dzieckiem, zabawa i odpowiednie pochwały) oraz jak nowoczesna technika wpływa na dzieci. Autor bardzo kategorycznie wypowiada się o telewizji, Internecie, grach wideo i esemesowaniu, a także o hiperwychowaniu (traktowaniu wychowywania dzieci jak wyścigu).

W rozdziale pt. Szczęśliwe dziecko: jakie możliwości tkwią w ziarenku? znalazłam odpowiedzi na pytania: co to jest szczęście (szczęście emocjonalne, szczęście moralne, szczęście retoryczne) i skąd się ono w ogóle bierze, czy szczęście lub smutek są uwarunkowane genetycznie, co to jest temperament, co to są emocje i gdzie one powstają, dlaczego przyjaźń jest ważna i jak zdobywać przyjaciół. Autor uważa, że "emocje są niewiarygodnie ważne dla mózgu", a empatię nazywa "klejem dla związków międzyludzkich".

W rozdziale pt. Szczęśliwe dziecko: "gleba", czyli jakie znaczenie ma środowisko i wychowanie? Medina pisze o tym, co to jest przywiązanie i kiedy się kształtuje, jak radzić sobie z emocjonalnym życiem swoich dzieci i dlaczego to takie ważne oraz dlaczego empatia "działa". Przedstawia różne style wychowania (i opowiada się za jednym z nich), opowiada o obserwowaniu i werbalizowaniu emocji (dziecięcych i rodzicielskich), zachęca do okazywania empatii (żeby dzieci mogły jej doświadczać).
Dziecko ma wrodzone wyczucie dobra i zła, ale moralność rozwija się z czasem. Rozdział pt. Dobre dziecko traktuje właśnie o moralności, zasadach, dyscyplinie i karach. Odpowiada, dlaczego dzieci czasem robią złe rzeczy. Mówi o tym, jak mózg łączy fakty i emocje.

Książka kończy się Garścią praktycznych porad, które mają pomóc rodzicom w wychowaniu bystrego i szczęśliwego dziecka.

Poradnik Mediny zapadnie w moją pamięć bardziej niż inne. Wiele jego słów kazało mi się "zatrzymać" i zastanowić nad własnym macierzyństwem, za co książce przyznaję duży plus.

Joanna Bednarczuk

Udostępnij na facebooku

Data modyfikacji: 29 kwietnia 2020