O tym, jakie książki, dostosowane do wieku dziecka, najlepiej stymulują jego rozwój poznawczy i intelektualny opowiada Anna Chrostowska Buzun, psycholog dziecięcy, członek Kapituły Konkursu „Świat przyjazny dziecku”, zorganizowanego przez Komitet Ochrony Praw Dziecka:

Wybór odpowiedniej książki dla naszej pociechy bywa trudny. Na rynku co roku pojawia się bardzo wiele wydawnictw adresowanych do dzieci. Rodzice i inni bliscy nie zawsze mają pewność, czym powinni się kierować przy zakupie lektur dla młodszych i starszych dzieci.

Małe dziecko poznaje świat wszystkimi zmysłami, dlatego warto od początku czytać mu na głos. „Książki rozwijają wrażliwość estetyczną dzieci i pogłębiają ich wiedzę o świecie oraz emocjach międzyludzkich. Przekazują im tę wiedzę w sposób metaforyczny, poprzez opowieść o kimś innym. Czytanie rozbudza w dziecku ciekawość i wyobraźnię. Wysłuchane historie pozwalają maluchowi przepracować własne lęki i niepokoje, uczą, jak radzić sobie z trudnymi sytuacjami w życiu” - opowiada Anna Chrostowska Buzun. Książki prezentują również dobre wzorce zachowań, które dzieci chłoną, identyfikując się z postaciami z bajek. „Poprzez przemyślany wybór lektur rodzice mogą dziecku wskazać wartości, które są dla nich ważne” - zwraca uwagę psycholog. - „Czytanie na głos dziecku pozwala mu poszerzyć zasób słów, a także ćwiczyć koncentrację. Wspólne czytanie buduje kontakt rodzica z dzieckiem, sprzyja bliskości fizycznej, przytulaniu. Czas spędzony razem w trakcie czytania pozwala wspólne przeżywać przygody bohaterów oraz towarzyszące im emocje.”

Zdaniem Anny Chrostowskiej Buzun ważne jest, aby książki były dopasowanie do wieku dziecka, jego możliwości poznawczych i percepcji. „Dla najmłodszych dzieci najlepsze będą książki w twardej oprawie z grubymi kartkami, które mogą samodzielnie chwytać. Przy wyborze książki dla malucha rodzice powinni też zwrócić uwagę na bezpieczeństwo, na przykład na to, czy książeczka ma zaokrąglone kanty. Małe dzieci uwielbiają wyraziste, proste ilustracje, krótkie, nieskomplikowane historie i wyraźny rytm, obecny m.in. w wierszach Brzechwy czy Tuwima” - tłumaczy psycholog. - „Lektura dla przedszkolaka może mieć już kartki zwykłej grubości. Dzieci w tym wieku nadal lubią duże ilustracje, ale aby je zaciekawić obrazki powinny zawierać więcej szczegółów, a treść być bardziej rozbudowana, choć historia wciąż nie powinna być zbyt trudna. Uczniowie szkoły podstawowej lubią rozbudowane historie, które prezentują bardziej złożony świat oraz zróżnicowaną gamę relacji i emocji ludzkich. W tym wieku dzieci są zainteresowane także szerszym kontekstem wydarzeń i relacjami społecznymi”.

W wyborze odpowiednich książek dla naszego malucha pomocny będzie werdykt Kapituły Konkursu „Świat przyjazny dziecku”, która co roku wyłania produkty najbardziej przyjazne dzieciom, m.in. książki. Kapituła złożona z ekspertów ocenia książki zgłoszone do konkursu w dwóch grupach wyodrębnionych ze względu na istotne kryterium, jakim jest dopasowanie książek do potrzeb dziecka na konkretnym etapie rozwoju. „Podział zaproponowany w konkursie jest bardzo ogólny, grupy powinny być właściwie jeszcze węższe, na przykład od 0 do 3 lat, od 3 do 5 lat itd.” - wyjaśnia Anna Chrowstowska Buzun. Kolejnym kryterium oceny jest harmonijne połączenie treści i ilustracji książki, które powinny się uzupełniać i stanowić spójną całość. „Szata graficzna książek ma za zadanie rozwijać i kształtować wrażliwość estetyczną dziecka. Najciekawsze będą bogate, różnorodne i wielowymiarowe obrazy, stworzone przy pomocy różnych technik plastycznych, wyróżniające się kompozycją. Książki dla dzieci powinny mieć także walor edukacyjny. Jednocześnie, dobrze jest, gdy bawią, zadają pytania, skłaniają do refleksji” - podkreśla psycholog.

„Dwie książki nagrodzone w ostatniej, VIII edycji konkursu „Świat przyjazny dziecku” skierowane są do przedszkolaków” - opowiada Anna Chrowstowska Buzun. - „Do najmłodszych dzieci adresowana jest natomiast seria książeczek, która otrzymała wyróżnienie. Kapituła doceniła książkę „Płaszcz Józefa” za ciekawe, kolorowe i harmonijne ilustracje, zawierające wiele szczegółów. Książka nie zawiera wiele tekstu, ale w bardzo pomysłowy sposób, za pomocą wielowymiarowych, bogatych obrazów, przedstawia dzieciom inną kulturę. O sile jej przekazu decyduje pomysł. „Płaszcz Józefa” pokazuje dzieciom, że zawsze można coś zrobić, nawet z niczego, bo w życiu ważna jest wyobraźnia, kreatywność, pomysłowość”.

„Pan Maluśkiewicz i wieloryb” to z kolei przykład książki, której czytanie sprawi przyjemność zarówno dzieciom, jak i rodzicom, znającym ją z własnego dzieciństwa. „Kapituła uznała, że należy promować sprawdzoną literaturę wśród młodszych pokoleń” - wyjaśnia Anna Chrowstowska Buzun. - „Plastyczne ilustracje są dopracowane, ale nieprzeładowane. Pozwalają czytelnikom dopowiadać historię, wymyślać nowe przygody. Książka ma grubsze stronice i duży, atrakcyjny dla dzieci format. Wiersz o wyraźnym rytmie zapada w pamięć. Ilustracje mają w sobie przestrzeń i głębię, nie są to obrazy dosłowne, ani zamknięte. Stanowią tło i zaproszenie do wspólnego wymyślania własnych historii, nowych przygód Pana Maluśkiewicza”.

„Podręczy nieporadnik. Młotek” to lektura dla starszych dzieci, ilustrowana w ciekawy i różnorodny sposób. „Książkę wyróżnia absurdalny humor oraz abstrakcyjne podejście do tematu. Nieporadnik jest zaprzeczeniem tradycyjnej książki dydaktycznej. Zachęca natomiast do kreatywnego i niestandardowego myślenia „do czego nie użyć danego przedmiotu”. Książka w zabawny sposób zwraca uwagę czytelników na to, że w życiu ważne są nie tylko sprawy praktyczne” - podsumowuje Anna Chrowstowska Buzun.

W kwietniu br. poznamy książki nagrodzone w tegorocznej, IX już edycji konkursu.

Książki nagrodzone w VIII edycji konkursu „Świat przyjazny dziecku” w roku 2010:

Książki dla dzieci w wieku 0-5 lat:
„Płaszcz Józefa” tekst i ilustracje Simms Taback, Wydawnictwa FORMAT
„Pan Maluśkiewicz i wieloryb” tekst Julian Tuwim, ilustracje Bohdan Butenko, Wydawnictwo Dwie Siostry
Wyróżnienia:
„Bajeczki dla Maluszka” („Piłka”, „Korona”, „Dzień dobry! Dobranoc…”, „Mały duszek”, „Stworki z norki”, „Gdzie jest baranek?”) tekst Małgorzata Strzałkowska, ilustracje Beata Zdęba, Wydawnictwo Bajka
„Od A do Z” tekst Janusz Minkiewicz, ilustracje Bohdan Wróblewski, Wydawnictwo Dwie Siostry

Książki dla dzieci w wieku od 5 do 12 lat:
„Podręczny nieporadnik. Młotek” Wojciech Widłak i Paweł Pawlak, Wydawnictwo Czerwony Konik
Wyróżnienia:
„Mrówka wychodzi za mąż” tekst Przemysław Wechterowicz, ilustracje Aleksandra Woldańska, Wydawnictwo Czerwony Konik
„Galileusz. Eksperymenty, obserwacje, wynalazki” Peter Riley, Wydawnictwo Debit

Więcej informacji o konkursie na stronie

http://www.kopd.pl/wyniki/regulamin.htm

Komitet Ochrony Praw Dziecka jest organizacją pożytku publicznego, która ma 30-letnie doświadczenie w zakresie ochrony praw dziecka oraz szeroko rozumianej pomocy rodzinom i opiekunom. Oferta KOPD jest adresowana przede wszystkim do rodzin i dzieci – ofiar przemocy emocjonalnej, fizycznej i seksualnej oraz zaniedbań i niewłaściwej opieki. KOPD działa na terenie Polski poprzez 23 oddziały. Więcej informacji na www.kopd.pl