Osoby wierzące najczęściej chcą wziąć tzw. „rozwód kościelny” ze względu na potrzebę pełnego uczestniczenia we Mszy Świętej (co wiąże się z przyjmowaniem komunii) oraz chęć ponownego zawarcia związku małżeńskiego. Czy taka procedura przed sądem kościelnym rzeczywiście umożliwia udział w sakramentach?

 

„Rozwód kościelny” to… nie rozwód

 

Na początek warto obalić mit, jakoby sądy kościelne udzielały rozwodów. W rzeczywistości trybunał nie ma takiej władzy, ponieważ sakrament małżeństwa jest nierozerwalny i człowiek zawiera go na całe życie (są jednak nieliczne wyjątki od tej reguły, np. małżeństwo niedopełnione i przywilej pawłowy. Niemniej istnieją pewne okoliczności, na podstawie których można uznać ów sakrament za niezaistniały. A skoro związku małżeńskiego tak naprawdę nie było, to nie można mówić o jego zerwaniu, czyli rozwodzie. Właściwe podstawy prawne nieważności małżeństwa wymienione są w Kodeksie prawa kanonicznego, a w ich szczegółowym omówieniu może pomóc wykwalifikowany prawnik, tj. adwokat kościelny.

 

Czy po „rozwodzie kościelnym” można przystępować do sakramentów?

 

Trybunał może wydać wyrok pozytywny, czyli stwierdzić nieważność małżeństwa kościelnego. W tej sytuacji obie strony (powód i strona pozwana) tracą status małżonków w świetle prawa kanonicznego. Mąż i żona wracają do stanu wolnego, którego de facto nigdy nie utracili ze względu na nieważność udzielonego im sakramentu. Obie strony zyskują takie same prawa jak katolicy stanu wolnego i mogą brać pełny udział we Mszy Świętej i przystępować do sakramentów. Tak zwany „rozwód kościelny” umożliwia zatem:

 

• spowiadanie się,
• przystępowanie do komunii,
• bycie rodzicem chrzestnym,
• bycie świadkiem na bierzmowaniu,
• przyjęcie święceń,
• zawarcie ślubu kościelnego (o ile sąd nie zastosował klauzuli wyrokowej).

 

Czy katolik zawsze potrzebuje „rozwodu”?

 

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego nie jest katolikowi niezbędne do udziału w niektórych sakramentach - oczywiście nie dotyczy to ślubu kościelnego. Osoba po rozwodzie cywilnym również może na przykład przystępować do spowiedzi i komunii, o ile nie pozostaje w związku niesakramentalnym (np. nie mieszka z inną osobą, nie ma ślubu cywilnego). Czasami rozwód cywilny bywa przeszkodą w byciu rodzicem chrzestnym lub świadkiem na bierzmowaniu, przy czym są to kwestie wymagające indywidualnego rozpatrzenia.

 

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego a rozwód cywilny

 

Małżonkowie, którzy starają się o „rozwód kościelny”, czyli stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego, muszą dopełnić formalności również przed właściwym sądem okręgowym. Dlaczego? Otóż kodeks kanoniczny oraz kodeks rodzinny i opiekuńczy funkcjonują niezależnie od siebie. Rozwód cywilny nie powoduje zniesienia małżeństwa kościelnego i na odwrót - stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego nie oznacza unieważnienia ślubu w świetle prawa państwowego.

 

Tak więc bez rozwodu cywilnego nie można ponownie wziąć ślubu kościelnego, który wywołuje skutki prawne (konkordatowego). Warto przy tym wiedzieć, że dokumenty z rozwodu cywilnego mogą stanowić dowód w postępowaniu przed sądem kościelnym. Jeśli zatem wierny korzysta z pomocy specjalistów, kancelaria prawa kanonicznego z pewnością poprosi o dostarczenie m.in. pozwu rozwodowego, protokołu ze sprawy oraz wyroku.

 

Adwokat kościelny pomoże w uchyleniu klauzuli wyrokowej

 

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego nie gwarantuje, że wierny będzie mógł w pełni korzystać ze stanu wolnego. W uzasadnionych przypadkach sąd może nałożyć tzw. klauzulę wyrokową, która  zakazuje ponownego zawarcia związku małżeńskiego. Ograniczenie dotyczy tej strony, która spowodowała lub przyczyniła się do nieważności małżeństwa (np. przez podstęp, symulowanie, niemoc płciową, ograniczenia psychiczne i emocjonalne). Uchylenie tego ograniczenia jest jednak możliwe i pomoc w tym zakresie oferuje kancelaria prawa kanonicznego. W tej sytuacji wierny musi bowiem zwrócić się z dobrze umotywowaną prośbą do właściwego ordynariusza lub trybunału kościelnego. Ponadto należy przygotować się na ponowne przesłuchanie w sądzie kościelnym.

Artykuł powstał przy merytorycznym wsparciu kancelarii prawnej specjalizującej się w procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego: https://kancelariawojdala.pl/

 

 

Materiał sponsorowany