Moim zdaniem problemy Pani syna nie wiążą się z autyzmem, lecz raczej z tym, co ogólnie nazywa się reakcjami lękowymi. Dźwigać spojrzenie dorosłego to jest bardzo duży ciężar dla wielu dzieci - zwłaszcza, jeśli to jest osoba w obecności, której dziecko nie czuje się swobodnie (często z osobami starszymi), a nawet własna mama, kiedy trzeba znieść jej słuszne poczucie niezadowolenia. Istnieje też ogromna różnica między epizodycznym, spontanicznym kontaktem np. ze wspomnianym tu listonoszem czy jakąś panią w sklepie a niezwykle znaczącą, wielką figurą "Pani" z przedszkola. To wszystko mieści się w obszarze emocjonalności, często nazywane jest nieśmiałością, wstydliwością i nie musi mieć charakteru uogólnionego, tzn. dziecko może zachowywać się w taki sposób tylko w obecności niektórych osób lub w pewnych sytuacjach - jak np. poczucie winy + ekspozycja na gniewne spojrzenie mamy, to wymaga wielkiej odwagi. Dzieci, zapytane o powody unikania patrzenia w oczy czy odzywania się, zwykle nie potrafią odpowiedzieć - są zbyt małe, by mieć taką samoświadomość, wiedzą więc, że tak reagują, lecz nie wiedzą dlaczego. Proszę sprawdzić - jeśli w sytuacjach komfortu psychicznego, dobrego samopoczucia synka on swobodnie utrzymuje kontakt wzrokowy, prawdopodobnie powyższa hipoteza jest słuszna.

Dzieci z autyzmem unikają kontaktu wzrokowego w ogóle, ale podłoże tego jest inne.

 

Żałuję, że tak niewiele napisała Pani o problemie rozwoju mowy. Czym to się charakteryzowało - opóźnieniem w czasie, małym zasobem słownictwa, jakością komunikacji??? Kto podnosił ten problem w kontekście autyzmu? Czy to był specjalista w tej dziedzinie czy laik? To ważne informacje.

Problem wielojęzyczności, co zrozumiałe, bywa istotnym czynnikiem komplikacji w nabywaniu umiejętności językowych. Emocje to także bardzo ważny, a często niedoceniany czynnik, zaburzający tempo i jakość rozwoju tej sfery. Spontanicznie rozwijane relacje rówieśnicze dobrze świadczą o kompetencjach i komunikacyjnych, i językowych Państwa syna.

Jeśli chodzi o spektrum autyzmu problem nie dotyczy raczej tylko rozwoju mowy, ale komunikacji jako takiej (zarówno werbalnej, jaki i niewerbalnej) - jest ona zdecydowanie ograniczona, dziwaczna, uboga, specyficzna itd. 

Za dobrą prognozę uznaję, że pisze Pani "mój syn miał problem...", a nie że "ma" . U dzieci z autyzmem rzadko udaje się niwelować trudności komunikacyjne tak całkiem i do końca, w sposób, który przestaje zwracać uwagę otoczenia.   Prócz zaburzeń komunikacji, muszą wystąpić do końca 3 r. ż. objawy z dwóch innych obszarów: r-ju społecznego i sztywnych, stereotypowych, rytualnych wzorców zachowania, a takich symptomów nie zaobserwowano u Państwa synka.

Także, wnioskując z treści Pani listu, nie znajduję przesłanek w kierunku autyzmu, a raczej przyjrzałabym się zasadności wniosku o reakcjach lękowych wobec dorosłych.

 

Serdecznie życzę wszystkiego dobrego i pozdrawiam

Agnieszka Sokołowska-Kasperiuk