Zapalenie płuc to często diagnozowana przypadłość, zwłaszcza u dzieci do 5. roku życia. Chorobę można dość łatwo pokonać w warunkach ambulatoryjnych o ile pacjent nie jest obciążony innymi schorzeniami [1]. Kiedy zapalenie płuc u dzieci powinno być powodem do niepokoju? Wyjaśniamy.

 

Przyczyny: co wywołuje zapalenie płuc u dzieci?

 

Zapalenie płuc to choroba układu oddechowego, która atakuje głównie dzieci. Podczas badania lekarskiego (przedmiotowego lub radiologicznego) stwierdza się naciek zapalny w pęcherzykach płucnych lub w tkance śródmiąższowej płuc [2]. Wywołuje je zakażenie, którego rodzaj zależy głównie od wieku dziecka [2]:

 

• noworodki: zakażenie bakteriami od matki, do którego dochodzi w czasie porodu (np. Streptococcus agalactiae, Escherichia coli, Listeria monocytogenes);

• dzieci poniżej 2. roku życia: bakteria Streptococcus pneumoniae

• dzieci od 3. tygodnia życia do 3. miesiąca życia: najczęściej zakażenie bakteryjne, np. Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus, Bordetella pertussis, Chlamydia trachomatis;

• dzieci od 4. miesiąca życia do 4 lat: zakażenie wirusowe, rzadziej bakteryjne spowodowane przez Streptococcus pneumoniae;

• dzieci pomiędzy 5. a 15. rokiem życia: bakterie Streptococcus pneumoniae lub tzw. bakterie atypowe (m.in. Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae).

 

Ryzyko zakażenia: kiedy dzieci chorują na zapalenie płuc?

 

Największą zapadalność na zapalenie obserwuje się w miesiącach chłodnych. Prawdopodobnie ma to związek ze zwiększonym przekazywaniem drobnoustrojów drogą kropelkową z człowieka na człowieka. Rozwojowi zakażenia sprzyja przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach oraz zmniejszenie odporności i upośledzenie oczyszczania wdychanego powietrza pod wpływem pobytu w ogrzewanych miejscach [1].

 

Na zapalenie płuc chorują częściej dzieci narażone na kontakt z dymem tytoniowym lub z pieca opalanego drewnem oraz żyjące w gorszych warunkach bytowych. Większa zachorowalność występuje również u chłopców niż u dziewczynek oraz nastolatków, którzy palą papierosy i piją alkohol [1].

 

Objawy zapalenia płuc u dzieci: kiedy jest powód do niepokoju?

 

Objawy bakteryjnego zapalenia płuc wywołanego bakteriami typowymi, które najczęściej atakuje dzieci to [2]:

 

• wysoka gorączka;

• dreszcze;

• ból brzucha;

• kaszel początkowo suchy, a potem mokry.

 

W zapaleniu płuc spowodowanym przez bakterie atypowe obserwuje się podwyższoną temperaturę ciała, bóle głowy, złe samopoczucie oraz suchy kaszel. Charakterystyczny dla tego zakażenia jest również świszczący oddech [2].

Wystąpienie wysokiej gorączki, kaszlu i duszności wymaga konsultacji u pediatry [2]. Powodem do niepokoju jest również pojawienie się innych objawów, które mogą zagrażać życiu dziecka. Wskazaniem do hospitalizacji jest ciężki przebieg choroby z takimi oznakami jak [3]:

 

a)      saturacja <92%;

b)      przyspieszenie częstości oddechów:

• 0-1 miesiąc życia – >60/min,

• 2-12 miesiąc życia – >50/min,

• 2-5 rok życia – >40/min,

• >5 lat – >20/min.

c)      duszność związana ze wciąganiem klatki piersiowej oraz ruchem skrzydełek nosa podczas oddechu;

d)      stękanie (wydechy przy zamkniętej głośni);

e)      bezdechy;

f)       zaburzenia rytmu serca (częstoskurcz);

g)      zaburzenia świadomości (apatia, drgawki, słaba reakcja na bodźce zewnętrzne, utrata przytomności).

 

Powikłania zapalenia płuc: kto zalicza się do grup ryzyka?

 

Warto pamiętać, że zapalenie płuc u dziecka obciążonego niektórymi chorobami jest zagrożone rozwojem powikłań. Dotyczy to głównie małych pacjentów chorujących na [1]:

 

• anemię sierpowatą;

• dysplazję oskrzelowo-płucną;

• refluks żołądkowo-przełykowy;

• astmę oskrzelową;

• mukowiscydozę;

• wrodzoną wadę serca;

• zespoły niedoboru odporności;

• choroby nerwowo-mięśniowe;

• schorzenia związane z występowaniem drgawek.

 

W takich sytuacjach zapalenie płuc jest powodem do niepokoju i wymaga niezwłocznej konsultacji lekarskiej.

 

Leczenie zapalenia płuc skupia się na łagodzeniu objawów, takich jak gorączka i kaszel. W przypadku choroby o etiologii bakteryjnej podaje się dzieciom antybiotyk, dlatego tak ważna jest wizyta u pediatry.

 

Bibliografia:

[1] Durbin W.J., Stille Ch., Zapalenie płuc, Vol. 13 Nr 6 Pediatria po Dyplomie, s. 31-45.

[2] Lange J., Zapalenie płuc u dzieci, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladoddechowy/137964,zapalenie-pluc (dostęp: 13.12.2023)).

[3] Bielska D., Zapalenie płuc u dzieci – do kiedy można leczyć w domu, Pediatria po dyplomie, 2016 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/pediatria/24534,zapalenie-pluc-u-dzieci-do-kiedy-mozna-leczyc-w-domu (dostęp: 13.12.2023)).

 

 

Materiał sponsorowany