Gra w kapsle, w gumę czy w pchełki? Pamiętacie jeszcze te zabawy? Jeśli nie, nic nie szkodzi, bo na lubelskim Festiwalu Re:tradycja – Jarmark Jagielloński (18–20 sierpnia) będzie można je sobie przypomnieć! Z myślą o najmłodszych zostanie przygotowane Podwórko Re:tradycji, czyli przestrzeń dla całej rodziny, która pozwoli wspólnie odkryć na nowo niesamowite bogactwo gier i zabaw tradycyjnych. W programie wydarzenia nie zabraknie również licznych warsztatów, na które będą obowiązywały zapisy oraz spektakli dla najmłodszych. Tegoroczna edycja Festiwalu jest jednym z wydarzeń programu Europejskiej Stolicy Młodzieży Lublin 2023.

W dzisiejszych czasach, gdy świat rozwija się tak szybko, a technologia staje się integralną częścią naszego codziennego życia, warto pamiętać o wartościach, które przekazujemy młodszemu pokoleniu. Tradycja to nie tylko zbiór zwyczajów czy obrzędów. To przede wszystkim tożsamość. Jest jak korzenie, które łączą nas z przeszłością. Pokazując naszym dzieciom tradycyjne zabawki i opowiadając im historie z dawnych czasów, uczymy ich szacunku do przeszłości, do tego, skąd pochodzą i do dziedzictwa ich kultury. To również pozwala na zrozumienie, jak wiele się zmieniło, a jednocześnie jak wiele wartości pozostało niezmienionych.

Harmonogram wydarzeń dla dzieci

Podwórko Re:tradycji
Podwórko Re:tradycji to przestrzeń, w której dorośli powrócą pamięcią do swojego dzieciństwa, a dzieci odkryją niesamowite bogactwo gier i zabaw tradycyjnych. To miejsce stworzone z myślą o rodzinach, które poprzez wspólne działania edukacyjne mogą razem spędzić czas, wzmacniając tym samym więzi i pokazując najmłodszym, czym jest kultura ludowa. W tym roku na Podwórku będzie królować drewno, a więc i patyki! Niepozorne kijki, przy odrobinie chęci i wyobraźni, mogą zamienić się w najlepsze zabawki dające nieograniczone możliwości tym, którzy wezmą je w dłonie. Kaja, Janusz i Gabriel Prusinowscy oraz Piotr Piszczatowski pokażą dawne tańce i zabawy z wykorzystaniem patyków. Leśna Baza NaTurka odkryje przed nami tajemnice przyrody, a także podpowie, jak zbudować prosty szałas czy przygotować łuk.

Podwórko Re:tradycji odwiedzą także rzemieślnicy z okolic Biłgoraja, którzy pokażą, jak wykonuje się drewniane łuby i zamienia je potem w obręcze do sit.
Jak co roku w trakcie Festiwalu nadarzy się także okazja, by wprawić w ruch drewniane zabawki wykonane przez Jana Puka, lasowiackiego twórcę ludowego, ułożyć klockowe puzzle z obrazami wybitnego lubelskiego malarza Stanisława Koguciuka czy spróbować zagrać na kaszubskim burczybasie i diabelskich skrzypcach przygotowanych przez Tadeusza Makowskiego. Nie zabraknie też kolorowych koników, kurek na pochylni, karuzelek pochodzących ze Stryszawy oraz Pewli Wielkiej, które od lat słyną ze swoich zabawkarskich wyrobów. Oprócz tego na Podwórku Re:tradycji znajdą się specjalne stoły do gry w pchełki, tory do zabawy w kapsle oraz błotna kuchnia.

Informacje praktyczne
Kiedy:
18 sierpnia, godz. 13.00–18.00
19–20 sierpnia, godz. 11.00–18.00
Gdzie: Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem
Wstęp wolny

Tradycyjne ukraińskie zabawy dziecięce | Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem | bez ograniczeń wiekowych, wstęp wolny
Podczas Festiwalu na Podwórku Re:tradycji spotkamy zespół Rankova Rosa z Równego. Dzieci i młodzież należące do grupy zapoznają publiczność z tradycyjnymi ukraińskimi grami i zabawami. Zespół Rankova Rosa został stworzony w 2001 r. przez Jurija i Allę Kovalchuk przy szkole nr 28 w Równem (Ukraina). Repertuar zespołu obejmuje tradycyjne pieśni ludowe, dawne tańce i zabawy, a także fragmenty obrzędów właściwych dla Polesia Rówieńskiego.

Informacje praktyczne
Kiedy: 
18 sierpnia (piątek) 16.00–17.30
19 sierpnia (sobota) 12.30–13.30, 14.30–15.30
20 sierpnia (niedziela), 12.00–13.00, 15.00–16.00
Gdzie: Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem
Wstęp wolny

Spektakl dla dzieci | Popieluszka

Chyba wszyscy znamy baśń o Kopciuszku spisaną przez braci Grimm. Jednak niewiele osób wie, że istnieje również polska wersja tej historii, napisana z ogromnym kunsztem przez Janinę Porazińską.

I właśnie baśń „Popieluszka” z tomu „U złotego źródła” była inspiracją do stworzenia całkiem nowej, eksperymentalnej formy teatralnej. To widowisko zawierające elementy performansu, tradycyjnego opowiadania baśni, muzyki i tańca ludowego oraz teatru ożywionej formy. „Popieluszka” wibruje śpiewem, tańcem i muzyką wykonywaną na żywo przez Zbigniewa Rusiłowicza oraz Marka Papaja. Osią widowiska jest zaś opowieść snuta przez aktorki: Kamilę Papaj oraz Paulinę Karczewską. Spektakl ubarwiają sceny z wykorzystaniem lalek wykonanych z przedmiotów użytku codziennego. Projekt „Popieluszka” odwołuje się do starej tradycji opowiadania baśni, kiedy to całe rodziny zbierały się razem przy świeczce i słuchały opowieści pełnych przygód, a każda z obecnych tam osób znajdowała w niej coś dla siebie. Historie pełne symboli i archetypów oferowały bogactwo znaczeń zarówno dla starszych, jak i dla najmłodszych członków rodu. Wspólne uczestnictwo w tym wydarzeniu pomagało tworzyć więź między pokoleniami i na bazie tożsamości społecznej budować tożsamość osobistą.

„Pospólne, rodowe pole mamy” – mówi jeden z bohaterów „Popieluszki”. My zaś, chcąc zadbać o takie rodowe pole, zapraszamy na nasze widowisko wszystkich niezależnie od wieku, statusu społecznego i poglądów.

Występują: Paulina Karczewska, Kamila Papaj, Marek Papaj, Zbigniew Rusiłowicz

Informacje praktyczne
Kiedy: 20 sierpnia (niedziela), godz. 12.00–13.00
Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, Grodzka 7 – patio
Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona. O udziale w wydarzeniu decyduje kolejność przybycia.

Spektakl tłumaczony na PJM

Spektakl dla dzieci | Rękawiczka – baśń ukraińska
Autorska wersja baśni z piosenkami i muzyką na żywo, łącząca plan aktorski oraz teatr cieni.
Śnieg i lód pokryły las. Zwierzęta szukają przytulnego schronienia i odnajdują je w mięciutkiej rękawiczce. Czy okaże się ona wystarczająco duża, by pomieścić wszystkich gości? A chętnych nie brakuje – jest Myszka Piszczka i Zajączek Uszatek, i Żabka Rechotka, i Dzik Kwik, i Żbik Apsik, i Lisiczka Siostrzyczka, i Wilczek Milczek, a nawet Niedźwiedzica...

TEATR ECHA w składzie:

Kasia Żytomirska – bęben baraban, śpiew

Marijka Łubjancewa – skrzypce, sopiłka, śpiew, język ukraiński

Piotr Pardela – akordeon, śpiew

Informacje praktyczne

Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 16.00–17.00

Gdzie: Warsztaty Kultury, Grodzka 5a, sala widowiskowa – II piętro

Dla kogo: dzieci w wieku 2,5–10 lat wraz z opiekunami

Czas trwania: ok. 40 min baśni i 20 min animacji – tańce i odkrywanie techniki teatru cieni.

Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona. O udziale w wydarzeniu decyduje kolejność przybycia.

Spektakl tłumaczony na PJM.

Warsztaty dla dzieci

Budujemy szałas
Jak zbudować szałas, który nie zniknie przy pierwszych podmuchach wiatru? Leśne patyki czy kije bambusowe nam w tym pomogą. Raz, dwa, trzy – budujesz i Ty! 
Prowadzenie: Leśna Baza NaTurka

Informacje praktyczne:
Kiedy:
18 sierpnia (piątek), godz. 15.00–16.00
19 sierpnia (piątek), godz. 12.00–13.00
Gdzie: Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem
Dla kogo: dla dzieci w wieku 6+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Dylu, dylu na badylu, czyli podwórko z patykami
Spotkanie z patykowymi zabawami z całego świata. Patyk to najstarsze narzędzie i instrument na świecie. Posługują się nim sprytne ptaki i przebiegłe małpy. Także ludziom towarzyszy od zawsze – od początku do końca życia. Patykowe zabawy, tańce oraz gry pojawiały się na wszystkich kontynentach. I można się ich w każdej chwili nauczyć. Do niektórych koniecznie potrzebujemy towarzysza, ale są też takie, gdzie człowiek i jego patyk samotnie odkrywają tajemnice wszechrzeczy. Z myślą o dzieciach przygotowane zostały zabawy pasterskie i podwórkowe, kilka tańców oraz gier, do których przydadzą się patyki, kije i badyle rozmaitej wielkości. W niektóre z nich do tej pory bawią się dzieci w dalekich krajach, inne były niegdyś elementem treningu sprawności dawnych wojowników. 
Prowadzenie: Piotr Piszczatowski, Janusz Prusinowski, Kaja Prusinowska, Gabriel Prusinowski

Informacje praktyczne:
Kiedy:
18 sierpnia (piątek), godz. 16.00–17.30
19 sierpnia (sobota), godz. 11.00–12.30
Gdzie: Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem
Dla kogo: dla dzieci w wieku 4+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Patyki wędrowniki
Różdżki, podpórki, talizmany, przyciągacze mocy, prehistoryczne szczątki – malowane, strugane, przewiązane, pełne fantazji niezwykłe patyki. Zapraszamy do ozdabiania, bo to Ty zdecydujesz, czym będzie Twój patyk!
Prowadzenie: Leśna Baza NaTurka

Informacje praktyczne:
Kiedy: 18 sierpnia (piątek), godz. 17.00–18.00
Gdzie: Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem
Dla kogo: dla dzieci w wieku 6+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Warsztaty wykonywania słomianych gwiazdek
Wielu twórców ludowych pochodzących z Lubelszczyzny wykorzystuje w swojej pracy słomę. Jedną z takich osób jest pani Elżbieta Kołodziej, która wykonuje m.in. ozdoby choinkowe. Na prowadzonych przez nią zajęciach zrobimy wspólnie małe słomiane gwiazdki.

Informacje praktyczne:
Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 11.00–12.30
Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, Grodzka 7 – patio
Dla kogo: dla dzieci w wieku 6+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Warsztaty malowania drewnianych ptaszków
Małopolska Stryszawa to prawdziwa stolica drewnianych zabawek. Jednymi z jej symboli są kolorowe ptaszki wykonywane od lat przez miejscowych twórców. Podczas warsztatów prowadzonych przez panią Bogumiłę Leśniak pomalujemy drewniane figurki ptaszków, naśladując wzory charakterystyczne właśnie dla Stryszawy.

Informacje praktyczne:
Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 11.00–12.30
Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, Grodzka 7 – patio
Dla kogo: dla dzieci w wieku 6+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Warsztaty wykonywania zabawek z drewna i wikliny
Zabawki można stworzyć ze wszystkiego. Podstawą jest nasza wyobraźnia i odrobina umiejętności. ŻyWa Pracownia pokaże nam, jak zbudować zabawki, wykorzystując drewno oraz wiklinę. Z tych naturalnych materiałów stworzymy niewielkie ptaszki oraz ważki. Zapraszamy!

Informacje praktyczne:
Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 13.00–14.30
Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, Grodzka 7 – patio
Dla kogo: dla dzieci w wieku 6+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Warsztaty malowania miniatur skrzyń lubelskich
Pięknie malowane, drewniane skrzynie były kiedyś ważnym wyposażeniem panny młodej. W tak ozdobionych meblach młoda mężatka wnosiła do nowego domu przedmioty otrzymane od rodziców – ubrania, pościel, naczynia itp. W czasie warsztatów prowadzonych przez Ignacego Wawrzyckiego ozdobimy miniatury takich skrzyń posagowych. Malując na nich wzory, zainspirujemy się motywami, które były niegdyś popularne w okolicach Lublina.

Informacje praktyczne:
Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 13.00–14.30
Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, Grodzka 7 – patio
Dla kogo: dla dzieci w wieku 8+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Co mówi patyk?
Czyli o gałęziach i drewnie, o jego budowie i zastosowaniu. Dowiemy się, co możemy „wyczytać” z patyków. Czy ich kora powie nam, czy ktoś w nich mieszka? Tajemnice przyrodnicze związane z patykami, badylami i kijkami odkryje dla nas Inspektor Bywak.
Prowadzenie: Leśna Baza NaTurka

Informacje praktyczne:
Kiedy:

19 sierpnia (sobota), godz. 14.00–15.00

20 sierpnia (niedziela), godz. 11.00–12.00
Gdzie: Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem
Dla kogo: dla dzieci w wieku 6+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia
 

Warsztaty wykonywania zabawek inspirowanych projektami Z. Stryjeńskiej
Artystka Zofia Stryjeńska była jedną z osób zrzeszonych w tzw. Warsztatach Krakowskich. Było to stowarzyszenie, które projektowało i wraz z rzemieślnikami wykonywało różne przedmioty – w tym zabawki. ŻyWa Pracownia z Krakowa, inspirując się projektami Stryjeńskiej, zaproponuje nam zbudowanie własnego smoka wawelskiego.

Informacje praktyczne:
Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 15.00–16.30
Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, Grodzka 7 – patio
Dla kogo: dla dzieci w wieku 6+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

Strugamy
To warsztat nie tylko dla chłopaków! Będziemy strugać, dłubać i korować. Kto chciałby mieć swój łuk, procę albo towarzysza wędrówek?
Prowadzenie: Leśna Baza NaTurka

Informacje praktyczne:
Kiedy:
19 sierpnia (sobota), godz. 17.00–18.00

20 sierpnia (niedziela), godz. 16.00–17.00
Gdzie: Podwórko Re:tradycji, Błonia pod Zamkiem
Dla kogo: dla dzieci w wieku 7+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia
 

Warsztaty rzeźbienia w korze
Praca z drewnem wymaga sporo wysiłku i umiejętności. Warto więc swoje pierwsze kroki stawiać uważnie i powoli. Pod okiem rzeźbiarza, pana Krzysztofa Zawackiego, dzieci oraz ich opiekunowie wykonają rzeźbę w korze. W ten sposób spróbują swoich sił w tej sztuce, poznają podstawowe narzędzia, a następnie z pełną świadomością będą mogły zdecydować, czy jest to coś dla nich.

Informacje praktyczne:
Kiedy: 20 sierpnia (niedziela), godz. 14.00–15.30
Gdzie: Warsztaty Kultury w Lublinie, Grodzka 7, sala warsztatowa – parter
Dla kogo: dla dzieci w wieku 10+ i ich opiekunów
Zapisy: przez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu, liczba miejsc ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń | zapisy od 8 sierpnia

To oczywiście tylko część atrakcji przygotowana przez organizatorów. W trakcie Festiwalu zaprezentujemy produkcję specjalną Warsztatów Kultury, czyli koncert re:tradycja, podczas którego usłyszymy wyjątkowe aranżacje muzyczne Atanasa Valkova powstałe na bazie muzyki tradycyjnej Polesia polskiego wykonywanej przez Poleski Skład Smyczkowy oraz zespół Polesie_PL. Podczas Festiwalu wystąpi też estońska grupa Puuluup, francuski zespół Lolomis, sanockie trio Wernyhora, kapela Odpoczno oraz rumuński zespół Balkan Taksim. W programie wydarzenia nie zabraknie potańcówek. Do tańca zagrają: Hajda Banda / Гайда Банда, Janusz Prusinowski Trio + Goście, Orkiestra Jarmarku Jagiellońskiego, Cmolaskie Chłopoki oraz Kapela Batareja. Na uczestników Festiwalu czekają intersujące wystawy, spotkania i kino. Ponadto wszyscy miłośnicy sztuki ludowej i rzemiosła będą mieli okazję spotkać się z twórcami i nabyć ich wyroby. Program wydarzenia można śledzić na stronie retradycja.eu. Wkrótce kolejne ogłoszenia.

Festiwal Re:tradycja – Jarmark Jagielloński
18–20 sierpnia 2023
Lublin – Stare Miasto, Błonia pod Zamkiem
Wstęp wolny

Więcej informacji na stronie retradycja.eu

Organizatorzy: Warsztaty Kultury w Lublinie, Instytucja Kultury Miasta Lublin, Lublin Miasto Inspiracji
Patronat honorowy: Prezydent Miasta Lublin – Krzysztof Żuk, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Tegoroczna edycja Festiwalu Re:tradycja – Jarmark Jagielloński jest jednym z wydarzeń programu Europejskiej Stolicy Młodzieży Lublin 2023.
Sponsorzy: Tavex, Herbapol
Partnerzy: Jula, Muzeum Narodowe w Lublinie, Ivan Honchar Museum, ÚĽUV, Dominikanie Lublin, Ośrodek Praktyk Teatralnych Gardzienice, Stowarzyszenie Twórców Ludowych, Fundacja Kultura Enter
Patroni medialni: Polskie Radio Dzieciom, Radiowe Centrum Kultury Ludowej, Radio Lublin, Presto, CzasDzieci.pl, muzykatradycyjna.pl, KulturaLudowa.pl, Kultura Enter, Onet