Mimo, że opowieści w stylu: bocian zostawił Cię na polu z kapustą, nijak się mają do rzeczywistości, to wciąż można się z nimi spotkać. Dlaczego dorosłym tak trudno jest rozmawiać z dziećmi na tematy, które są dla nich ważne i nierozłącznie związane z życiem?

Kiedy rozmawiać?
Ważne jest, aby nasze odpowiedzi były adekwatne do zadawanych przez dziecko pytań, w zależności od jego wieku. Pytanie dziecka świadczy zazwyczaj o jego gotowości do przyjęcia pewnych faktów i ma na celu zaspokojenie jego ciekawości. Wykorzystując gotowość malucha należy powiedzieć mu zawsze prawdę, ponieważ, kiedy troszkę podrośnie i uzyska inne informacje, chociażby od rówieśników, będzie się czuło oszukane przez najbliższe osoby, które są dla niego autorytetem (rodzice, dziadkowie, pedagodzy). Taka sytuacja może doprowadzić do trudności w komunikacji z dzieckiem w przyszłości – szczególnie w okresie dorastania, kiedy nasza córka bądź syn, obawiając się, że znów będziemy unikać tematu, będą woleli zwierzyć się kolegom, niż opowiedzieć nam o swoich problemach z dojrzewaniem.

Rodzic, mówiąc dziecku, że pojawiło się na świecie z miłości, może na chwilę zaspokoić jego ciekawość. Należy jednak liczyć się z tym, że skoro ciekawość już się ujawniła, to za chwilę pojawią się kolejne pytania – bardziej szczegółowe.
Jeżeli dorosły, któremu dziecko zadaje pytania: skąd się wzięło, jak znalazło się w brzuszku mamy, którędy z tego brzuszka wyszło, nie jest gotowy do udzielania odpowiedzi, może skorzystać z dostępnych na rynku książek, które ułatwią podjęcie tego tematu z dzieckiem.

Anatomia człowieka – mówić czy nie?

Oczywiście, mówić! Dzieci, już w przedszkolu (a czasem wcześniej), widzą, że mama i tata różnią się od siebie budową. Można powiedzieć dziecku, że właśnie ta różnica w budowie sprawia, że na świecie mogą pojawić się dzieci. I dodać, że tata w swoim organizmie ma plemniki, a mama jajeczko, i kiedy te dwie komórki się spotkają, zaczyna formować się nowe życie – dziecko.

Można wykorzystać (w rozmowie z młodszymi pociechami) opowieści o zwierzątkach i powiedzieć, że u ludzi ten proces przebiega w podobny sposób. Mamy, które urodziły swoje dziecko przez cesarskie cięcie, zazwyczaj twierdzą, że przybliżając dziecku temat porodu, miały ułatwione zadanie, ponieważ mogą pokazać bliznę pooperacyjną i w ten sposób udowodnić, że przez rozcięcie brzucha mamy - wykonane przez lekarza - dziecko pojawiło się na świecie.

A co z tymi kobietami, które urodziły naturalnie? Mogą dziecku opowiedzieć, że ciało człowieka jest bardzo elastyczne, dlatego, gdy dziecko rośnie w brzuchu mamy, jej skóra rozciąga się i nie dzieje się nic złego. A kiedy dziecko jest już zdolne do samodzielnego oddychania i rodzi się – ciało mamy bardzo szybko wraca do swej pierwotnej formy. Tę samą informację o elastyczności ciała można wykorzystać opowiadając o naturalnym porodzie.

Taka jest natura

Jeśli osoby dorosłe, z którymi dziecko zechce poruszyć interesujący go temat, potraktują młodego człowieka poważnie, mogą pięknie o wszystkim opowiedzieć: o różnicach anatomicznych, o stosunku seksualnym oraz o samym momencie pojawienia się dziecka na świecie, czyli o porodzie – zarówno tym naturalnym, jak i o cesarskim cięciu (wskazując na różnice między jednym i drugim).

Poród, podobnie jak śmierć, jest zjawiskiem nierozłącznie związanym z życiem. Nie powinien być traktowany jak coś wstydliwego lub zakazanego. Zbyt często nie doceniamy swoich dzieci i ich naturalnej ciekawości oraz gotowości do poruszania tak ważnych tematów. Gdyby dorośli do spraw naturalnych podchodzili z otwartością, rozmowa o seksualności z dzieckiem w wieku przedszkolnym czy wczesnoszkolnym nie stanowiłaby żadnego problemu. Warto się jednak do niej dobrze przygotować, bo, proporcjonalnie do wieku (a dzieci ciągle rosną, dojrzewają i chcą wiedzieć więcej), pojawiają się kolejne „trudne” pytania.

Trzeba również pamiętać o tym, aby nie być nadgorliwym i nie poruszać tematu, kiedy dziecko nie jest jeszcze gotowe. Właściwy moment to ten, kiedy maluszek sam zaczyna nas o te sprawy pytać.

Rady dla rodziców:

• Wykorzystaj gotowość dziecka do rozmowy o seksualności, porodzie i różnicach między płciami;
• Mów dziecku prawdę;
• Wykorzystaj dostępną w tym temacie literaturę dla dzieci;
• Odpowiadaj tylko na zadane pytania. Gdy dziecko będzie gotowe, pojawią się następne;
• Pozwól, aby dziecko widziało, jak rodzice się przytulają i całują;
• Bądź dojrzały i do naturalnych tematów podchodź w sposób naturalny.

Anna Gruszka
psycholog