Wielu świeżo upieczonych rodziców staje przed dylematem, w jaki sposób bawić się z dzieckiem tak, aby poznawało świat i rozwijało się poznawczo, na miarę własnych możliwości. W sklepach z zabawkami można odnaleźć wiele gadżetów ułatwiających zdobywanie przez dziecko nowych umiejętności i potrzebnej wiedzy. Jednak tylko część z nich jest odpowiednio dostosowana do wieku i poziomu rozwoju malucha. Warto zatem wiedzieć, czego należy oczekiwać od dziecka na przestrzeni pierwszych lat życia.

 

Rozwój poznawczy dziecka w pierwszym roku życia

 

Dwunastomiesięczne maluszki chętnie bawią się w „a kuku!”. Ta zabawa nie tylko przynosi im wiele radości, ale przede wszystkim kształtuje w ich główkach poczucie sprawczości (np. kojarzenie, że jeśli ktoś krzyknie „a kuku”, to znaczy, że nagle się pojawi, odsłoni twarz albo wyskoczy zza fotela) oraz rozwija umiejętność naśladownictwa. Roczne dziecko podejmuje również próby manipulowania kilkoma przedmiotami – trzymając w rękach dwie zabawki i otrzymując trzecią, stara się ze wszystkich sił, aby udało mu się zatrzymać je wszystkie i żadnej nie upuścić.

 

Chętnie buduje również z klocków stając się być coraz bardziej precyzyjnym i dokładnym. I co najważniejsze – zaczyna kojarzyć, że zdarzenia mają swoje przyczyny i skutki. Widząc jadący nakręcany samochodzik maluch wie, że nie porusza się on sam z siebie – jakiś dorosły musiał mu w tym pomóc.

Jak wspierać?

• Zapowiadaj swoje wyjście i wejście. A gdy maluszkowi szczególnie trudno jest się rozstać, przyzwyczajaj go do swojego powrotu, wychodząc na piętnaście minut i pokazując, że dotrzymałeś obietnicy!
• Ćwiczcie manipulację przedmiotami odkrywając coraz to nowe możliwości.

 

Rozwój poznawczy dziecka w drugim roku życia

 

U dwuletniego dziecka pojawiają się już zalążki zabawy symbolicznej – używa więc lalek, by zaprezentować ważne osoby w swoim życiu, naleje herbatkę zaparzoną z powietrza do klocków, które w tym szczególnym momencie staną się kubkami. Robiąc to, powtórzy zasłyszane z codziennych rozmów słowa mamy – „a ile kostek cukru?” – i to tak samo modulując głos. Taka zabawa bazuje na umiejętności naśladownictwa, tak często trenowanej w poprzednim roku życia. Dziecko demonstruje w ten sposób świadomość różnic rodzajowych. Umieszczając lalki w domku zbudowanym z klocków, młody człowiek ukazuje zdolność planowania motorycznego – potrafi ułożyć w swojej głowie i zrealizować sekwencję ruchów potrzebnych do wykonania zamierzonego planu. Otwierając drzwi lalce pokaże też, że zna prawo przyczyny i skutku.

 

Jak wspierać?

• Ćwiczcie zabawę w udawanie dając dziecku wiele przykładów zastępowania jednych przedmiotów innymi.
• Układajcie z nim proste puzzle, porównujcie przedmioty i ilustracje. Dziecko w tym wieku podejmuje pierwsze próby klasyfikacji – wie na przykład, że rzeczy są „takie same”, dlatego, że są podobne.

 

Rozwój poznawczy dziecka w trzecim roku życia

W wieku trzech lat rozbudza się dziecięca wyobraźnia – młody człowiek nie tylko uważnie obserwuje otaczające go osoby i zjawiska, ale również tworzy na ich podstawie historie i scenariusze, które odgrywa w coraz bardziej rozbudowanej zabawie symbolicznej. Jednocześnie pojawia się u dzieci poczucie humoru oraz zdolność do współodczuwania z drugą osobą – czytane historyjki zaczynają śmieszyć, wzruszać bądź ekscytować.

Jak wspierać?

• Czytajcie razem. Wymyślajcie historie i odtwarzajcie je wspólnie w zabawie, stale rozszerzając dziecku spektrum przedmiotów, zjawisk i otoczenia.

 

A jak to wszystko połączyć?

Aby skutecznie wspierać dziecko w pierwszych latach życia, wykorzystajcie mądre pakiety edukacyjne, przeznaczone do kształtowania umiejętności poznawczych dzieci do lat trzech. Takie w swojej ofercie proponuje między innymi Wydawnictwo Zielona Sowa. GRAM Z SÓWKĄ ZUZIĄ to zestaw łączący w sobie ciekawe książki wraz z grami edukacyjnymi, a dotyczący obszarów dziecięcych zainteresowań. Jakże łatwiejsza jest nauka, gdy towarzyszą jej barwne ilustracje, przykłady i wiersze. Główna bohaterka – sówka Zuzia – przeżywa rozmaite przygody, stając się jednocześnie przewodnikiem dla dziecka po świecie nowych pojęć i tematów. Proste i adekwatne do wieku polecenia pozwalają maluchom stać się aktywnym i sprawczym czytelnikiem książeczki, a kolorowe naklejki z pewnością uatrakcyjnią wspólną zabawę. Do każdej książeczki dołączona jest gra – memo lub dwuelementowe puzzle, do składania prostych obrazków. 

 

Rodzic pierwszym nauczycielem

Jak widać, jest wiele naprawdę dobrych sposobów rozwijania umiejętności poznawczych u dzieci do trzeciego roku życia. Jednak najważniejszym, wręcz nieodzownym elementem, jest w tej układance… rodzic. To jego mądry przykład zachęca dziecko do naśladowania, jego czuła postawa oswaja młodego człowieka z próbami wejścia w nowe sytuacje i testowania świeżo zdobytych umiejętności, jego otwartość na doświadczenia daje dziecku śmiałość i odwagę. Mądrze uczmy i wychowujmy swoje dzieci poprzez dobieranie odpowiedniej literatury, gier i zabawek. Bawmy się z nim czuwając nad prawidłowym przebiegiem jego rozwoju. I bądźmy wyrozumiali dla jego słabości.

 

mgr Agnieszka Gąstoł
psychoterapeuta, psycholog
pedagog specjalny
 

 

Zobacz też: