Kto dziś pisze, jak Brzechwa?

Dziś mija 50. rocznica śmierci tego wybitnego pisarza, znanego głównie z utworów dedykowanych dzieciom. Warto przybliżyć pokrótce tę sylwetkę oraz przywołać kilkoro bohaterów Jego utworów.

Jan Lesman, bo tak brzmi prawdziwe nazwisko pisarza, wychowany na Kresach Wschodnich, w środowisko literackiej bohemy wszedł za protekcją swego kuzyna, Bolesława Leśmiana. Miał ambicje pisania poważnych utworów dla dorosłych, wiersze dla dzieci sam traktował sceptycznie. Pół żartem, pół serio twierdził, że utwory dedykowane dzieciom miały pomóc mu zaskarbić względy pewnej pani przedszkolanki!

Z wykształcenia prawnik, autor komentarza do pierwszej polskiej ustawy o prawie autorskim. Natura romansowa, wrażliwa, pełna dwuznaczności.

Pierwszy tomik wierszy dla dzieci "Tańcowała igła z nitką"wydano mu w 1938 r. Znalazły się tam między innymi takie utwory, jak: "Pomidor", "Żuraw i czapla"czy"Na straganie". W kolejnym roku wyszła „Kaczka Dziwaczka”.

Lata drugiej wojny światowej, to jeden z najważniejszych okresów twórczości bajkopisarza. Spod jego pióra wyszły wówczas takie utwory, jak: "Akademia Pana Kleksa"czy "Pan Drops i jego trupa".

Czas przywołać kilka postaci z Jego utworów:

Pchła Szachrajka

Inspiracją tej postaci mogła być jego ukochana Janina, zjawiskowo piękna dama z charakterem, w której to Brzechwa był obłędnie zakochany. Bajkowa Szachrajka przedstawiana jest zazwyczaj, jako postać w sukni, kapelusiku z nieodłączną parasolką.

Kaczka Dziwaczka

Tytułowa postać z wierszy wydanych w 1939 roku, która "znosiła jaja na twardo i miała czubek z kokardą"

Ambroży Kleks

z „Akademii Pana Kleksa” napisanej podczas II wojny światowej.

Kawiarniany bywalec Franc Fiszer, jowialny, ekscentryczny jegomość z brodą, stał się inspiracją do stworzenia postaci profesora Kleksa. W filmową postać brawurowo wcielił się Piotr Fronczewski.

Wiele z jego utworów zostało zekranizowanych oraz przeniesionych na deski teatrów. „Pchłę Szachrajkę” ogląda już kolejne pokolenie, Pan Kleks znany jest dorosłym i dzieciom, a Kaczkę Dziwaczkę może zaśpiewać wnuczek z dziadkiem.

Postaci wykreowane przez Jana Brzechwę są głównymi bohaterami dziecięcego świata. Wynurzają się z kart książek, sztuk teatralnych czy adaptacji filmowych i zapraszają do podróży poza granice wyobraźni.

Książki Brzechwy ilustrowali tacy słynni rysownicy, jak jan Marcin Szancer czy mistrz Bohdan Butenko, którego próbkę twórczości widzimy poniżej.

W roku 1956 Jan Brzechwa otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży, a w roku 1965 nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki. Zmarł 2 lipca 1966 roku.

opracowała: Agnieszka Bińczycka