Jak podają statystyki, aż 36% Polaków cierpi na alergiczny nieżyt nosa. Uciążliwie objawy, które towarzyszą tej dolegliwości, powodują, że jakość życia alergików jest znacznie obniżona, a układ odpornościowy- osłabiony. Sprawdź więc, co robić, aby poprawić drożność nosa przy katarze alergicznym i zminimalizować jego występowanie.

Katar alergiczny: czym jest?

Alergiczny nieżyt nosa jest to katar wywołany przez czynniki alergizujące. Różni go od zwykłego nieżytu nosa źródło powstania. W przypadku zwykłego kataru jest to zazwyczaj czynnik infekcyjny, wirusowy lub bakteryjny. Gdy jest to katar alergiczny, jego przyczyną jest alergia. Oba nieżyty nosa bywają do siebie podobne i łatwo je pomylić, dlatego warto nauczyć się je odróżniać, żeby podjąć właściwe leczenie.

Katar alergiczny a niealergiczny nieżyt nosa: czym się różnią?
Alergiczny nieżyt nosa charakteryzuje się zazwyczaj wyciekiem wodnistej wydzieliny, napadowym kichaniem, uczuciem zatkanego nosa, swędzeniem nosa, zapaleniem spojówek. Wystarczy, że wystąpią dwa z wymienionych objawów, by móc podejrzewać, iż to, czego doświadczamy, to właśnie katar alergiczny (sprawdź więcej  na:  https://www.claritine.pl/pl/o-alergii/objawy-alergii/katar-alergiczny/).

Niealergiczny nieżyt nosa można rozpoznać po wypływającej z nosa wydzielinie śluzowo-ropnej. Ponadto identyfikujemy go po wydzielinie spływającej po tylnej ścianie gardła, która może być grubsza niż zwykły śluz.  Może jej też towarzyszyć (ale nie musi) wyciek wodnistej wydzieliny. Przy tego typu katarze pojawia się brak węchu, ból, krwawienie z nosa.

Katar alergiczny: objawy
Oprócz wspomnianych wyżej objawów alergicznego nieżytu nosa, takich jak wodnista wydzielina, czy też nagły napad kichania, charakterystyczne dla kataru alergicznego są również objawy towarzyszące takie jak: drapanie w gardle, chrapanie w nocy, chrząkanie, zaburzenia powonienia, zaburzenia snu, zaburzenia koncentracji, „salut alergiczny”- kiedy chory pociera ręką swędzący nos.

Katar alergiczny: diagnostyka

Aby nieżyt nosa mógł być zaklasyfikowany jako katar alergiczny, konieczna jest diagnostyka. Początek diagnostyki to wywiad i obserwacja. Lekarz często pyta pacjenta, jak długo trwa katar, przez ile dni w tygodniu, w jakich okresach/miesiącach itd. W ten sposób określa, że katar jest zjawiskiem okresowym, czy przewlekłym, czy ma stan łagodny, umiarkowany, czy ciężki. Następnie bada stan nosa i ewentualnie zleca wykonanie badań dodatkowych typu: rynoskopia przednia, testy płatkowe, czy też test prowokacji donosowej z alergenem

Katar alergiczny: leczenie
W zależności od tego, czy katar alergiczny ma charakter przewlekły czy też występuje okresowo, jak również od tego, czy jest on łagodny, umiarkowany czy ciężki, stosuje się odpowiednie formy leczenia.

W przypadku, gdy jest to katar alergiczny okresowy, łagodny:

• podaje się doustnie lub donosowo leki przeciwhistaminowe,
• zaleca się stosowanie sprayów do nosa, które obkurczają śluzówkę;
• nawilża się nos za pomocą soli fizjologicznej.

Alergiczny nieżyt nosa okresowy, umiarkowany lub ciężki, leczy się:

• lekami przeciwhistaminowymi donosowymi lub doustnymi;
• lekami obkurczającymi śluzówkę,
• kromonami donosowymi
• glikokortykosteroidami podawanymi do nosa.

Katar alergiczny przewlekły, w stopniu umiarkowanym lub ciężkim, leczy się przy pomocy glikokortykosteroidów. Podczas leczenia glikokortykosteroidami lekarz musi kontrolować, czy pomagają one faktycznie pacjentowi, czy nie (stąd kontrola po 2-4 tygodniach). Jeśli nie, szuka się innej przyczyny kataru. Kiedy pacjent, mimo wcześniejszego brania glikokortykosteroidów nadal kicha albo odczuwa świąd, podaje mu się bloker H1. Gdy ma wodnisty wyciek z nosa- dostaje bromek ipratropium. Przy blokadzie nosa otrzymuje natomiast doustne β-mimetyki, które obkurczają śluzówkę.

Katar alergiczny w ciąży: jak go leczyć?
Ze względu na ograniczone możliwości leczenia kobiet w ciąży (gdyż większość leków podawanych na katar alergiczny może penetrować łożysko), w trakcie zwalczania alergicznego nieżytu nosa u ciężarnych zaleca się:

• przepłukiwanie nosa solą fizjologiczną. Jest to zabieg całkowicie bezpieczny, a jednocześnie pozwala nawilżyć śluzówkę i odetkać trochę zatkany nos.
• zamiast leków o ogólnym działaniu na organizm, preferuje się podawanie leków donosowych, czyli działających miejscowo.

Do leków w miarę bezpiecznych i możliwych do zastosowania w trakcie ciąży należą:

• kromoglikan sodowy, który hamuje odczyn alergiczny dzięki zatrzymaniu degranulacji komórek tucznych, aktywności granulocytów zasadochłonnych i kwasochłonnych.
• budezonid oraz beklometazon w formie donosowej. Stosuje się je, gdy ciężarna zmaga się z dużą blokadą nosa;
• cetyryzyna oraz loratadyna. Ta pierwsza zmniejsza np. ilość histaminy, zarówno tej endogennej, jak i egzogennej, która znajduje się w bliskim sąsiedztwie receptora H1..

Ziołowe sposoby na alergiczny nieżyt nosa
Oprócz farmakologicznego leczenia kataru alergicznego, zawsze można spróbować również leków ziołowych. Mogą one złagodzić objawy alergii i sprawić, że nie będzie ona aż tak bardzo dokuczliwa.

Pachnotka zwyczajna, jako jedna z niewielu roślin, ma dobrze udokumentowane działanie przeciwalergiczne. O jej skuteczności w tym względzie decyduje kompleks związków leczniczych takich jak kwas rozmarynowy, flawonoidy, luteolina, kwercetyna, apigenina, jak również kwasy z grupy Omega-3. Potrafią one skutecznie tłumić proces zapalny w organizmie, dzięki zahamowaniu histaminy, głównego mediatora odczynów zapalnych i reakcji alergicznych. W badaniach na myszach wykazano, że te, które miały podwyższony poziom immunoglobulin IgE (tak charakterystyczny dla alergii), po podaniu ekstraktu z pachnotki, wykazywały obniżony ich poziom. Poza tym u gryzoni obniżał się poziom histaminy w surowicy. Przeciwalergiczne działanie pachnotki odnosi się również do zmniejszenia ilości cyklooksygenazy-2, jak i kaspazy-1 w błonie śluzowej nosa, co znacząco wpływa na zmniejszenie objawów alergicznego nieżytu nosa, jak i towarzyszącego mu zapalenia spojówek. Wpływ pachnotki badano nie tylko na zwierzętach, ale również na ludziach. W eksperymencie wzięło udział 29 osób, z czego 1/3 otrzymywała placebo, 1/3 50 mg standaryzowanego ekstraktu z pachnotki  i kolejna 1/3 200 mg tego ekstraktu. Jak się okazało, ta grupa, która przyjmowała pachnotkę, miała znacznie mniejsze objawy alergii niż grupa przyjmująca placebo.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• Postępowanie w alergicznym nieżycie nosa- zakres kompetencji farmaceuty. ARIA dla farmaceutów, praca zbiorowa, „Przegląd Alergologiczny” 2014, tom 1, nr 2, s. 22-28
• R. Fornal, R. Kurzawa, Ł. Błażowski, I. Sak, Nieżyt nosa- najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia, „Alergia Astma Immunologia” 2015, nr 20 (4), s. 242-252
• Zasady postępowania w alergicznym nieżycie nosa. Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, pod red. B. Samoliński, M. Świerczyńska-Krępa, A. Gurda-Duda, Łodź 2012, s. 7-18
• Ł. Szeleszczuk, M. Zielińska-Pisklak, A. Młodzianka, Perilla frutescens- niezwykłe właściwości pachnotki zwyczajnej, „Lek w Polsce”, vol 23, nr 4, s. 45-47