Pani Agnieszko,
zacznę może od odpowiedzi na ostatnie pytanie - niektórzy twierdzą, że do 6 roku życia powinien się ukształtować system fonetyczno- fonologiczny, co oznacza, że dziecko wymawia poprawnie wszystkie głoski języka polskiego. Można byłoby zatem stwierdzić, że ma jeszcze "chwilkę". Tymczasem, pojawienie się głoski -r jest uwarunkowane dobrą, tzw. pionizacją języka (to jest umiejętność uniesienia czubka języka do wałka dziąsłowego, czyli górnych dziąseł). Zgodnie z modelem rozwojowym, pierwsze pojawiają się głoski- sz, ż, cz,dż. Zatem, aby odpowiedzieć, czy synek ma gotowość do artykulacji -r, należałoby się przysłuchać, jak wymawia sz, ż, cz dż, czyli jak układa język, czy unosi się czubek języka, czy np. cały język, bądź środek, czy powietrze nie "ucieka" przy bocznych krawędziach języka.
W warunkach domowych może Pani sprawdzić pionizację języka synka w taki sposób: proszę otworzyć szeroko buzię i dotknąć czubkiem języka do dziąseł górnych ("język staje na baczność") i poprosić, aby synek naśladował. Może Pani również poprosić, aby powtarzał wyrazy: np. lato, lody, lampa- szeroko otwierając buzię. Wówczas powinna Pani zauważyć, czy unosi się czubek języka.
W taki mniej więcej sposób można ćwiczyć pionizację.
Myślę jednak, że spotkanie z logopedą mogłoby być pomocne w stwierdzeniu gotowości artykulacyjnej i ewentualnym wskazaniu konkretnych ćwiczeń.

Serdecznie pozdrawiam
Alicja Kabała