„Ty jesteś starszy, więc powinieneś mu ustąpić”, „Trzeba się dzielić z młodszymi”, „Taka duża dziewczynka powinna wiedzieć, że...” - starsze dziecko w rodzinie kiedy słyszy tego rodzaju komunikaty może zamiast zrozumienia instynktownie czuć złość. Zobacz, jakie zachowania rodzica i wymagania względem starszego dziecka, mogą tworzyć bariery między rodzeństwem.

„,Trzeba się dzielić” – dlaczego może być krzywdzące?

Wielu dorosłych jest przekonanych, że obowiązkiem starszego dziecka względem młodszego jest udostępnianie mu swoich rzeczy. „Musisz się dzielić z braciszkiem/siostrzyczką” - słyszą maluchy, którym przyszło pełnić rolę starszego rodzeństwa. Tymczasem zmuszanie kogokolwiek do dzielenia się swoimi rzeczami wcale nie buduje pozytywnych relacji, a czasem wręcz przeciwnie – może doprowadzić do pojawienia się u dzielącego się negatywnych uczuć wobec osoby, która pożycza. Sam przypomnij sobie, czy Ty lubisz dzielić się swoim samochodem, komórką czy czymkolwiek innym? Zauważ, że społeczeństwa, które były oparte na dzieleniu się zasobami, długo nie przetrwały.

Twoje dziecko może czuć się podobnie. Jeżeli nakładasz na nie przymus dzielenia się, pokazujesz, że jego zdanie i jego potrzeby nie są istotne. Jak zatem rozmawiać z córką i synem, gdy młodsze rodzeństwo chce coś od niego lub od niej pożyczyć? Obowiązkowo zapytaj starsze dziecko o to, czy chce się podzielić. Wyjaśnij, że młodszy braciszek czy młodsza siostrzyczka chciałaby się pobawić ich własnością, ale najpierw potrzebujesz jego zgody. Dzielenie się nie jest jego obowiązkiem, ale byłoby miło, gdyby się dziecko zgodziło. Możesz tu negocjować z dzieckiem.

Gdy starsze rodzeństwo się nie zgodzi, warto młodszemu wyjaśnić, że brat lub siostra nie są gotowi się podzielić swoją rzeczą, bo jest ona dla nich bardzo ważna. W zamian można obiecać coś innego.

Nie piętnuj starszego dziecka. Nie wzbudzaj w nim wyrzutów sumienia. Wyjaśnij, że szanujesz jego decyzję i młodsze rodzeństwo też musi ją uszanować.

„,Musisz ustąpić” - to też może boleć

Kłótnie między rodzeństwem są nieuniknionym elementem takiej relacji. Gdy jednak rodzice angażują się w spory, przekładając cały ciężar winy na starsze dziecko i wymagając od niego, że jako, że jest starsze musi zawsze pierwsze ustępować, a co za tym idzie – również przebaczać. Dzieci, którym narzuca się takie podejście, mogą zareagować na dwa sposoby. W pierwszym przypadku poddać się dyktatowi rodziców i pokazać tzw. „dojrzałość”. Robią to po to, by pokazać bliskim, że zależy im bardzo na tym, by być uznawanym za „grzeczne dziecko”. Niestety, w przyszłości może to wiązać się z problemami z asertywnością.

W drugim przypadku, starsze dziecko reaguje złością i się buntuje. Rodzice zaczynają przypinać mu łatkę „złego dziecka”. Ani w jednej, ani w drugiej sytuacji, dziecko nie uczy się asertywności oraz empatii.

Sposobem jest wykształcenie umiejętności analizy sytuacji. Aby było to możliwe, rodzice powinni zapewnić mu odpowiednie warunki do rozwoju tej zdolności. Po pierwsze, dziecko musi mieć pewność, że jego odmowa będzie tak samo szanowana jak zgoda. Po drugie, istotny jest tu także sposób argumentowania – nie może on opierać się na fakcie, że należy coś zrobić, bo jest się starszym, ale na prośbie, która jest uzasadniona.

„,Taka duża dziewczynka musi zrozumieć” - to rodzi nieporozumienie

Tego typu twierdzenia słyszą nie tylko większe dzieci, ale już kilkuletnie maluchy, gdy mama czy tata odmawia im pomocy, twierdząc, że musi zająć się młodszym rodzeństwem. Tymczasem samo stwierdzenie, że dziecko coś musi zrozumieć, wcale do tego nie prowadzi. Może być natomiast zapalnikiem, który nierzadko kończy się buntem. U dziecka pojawiają się myśli i złość: „dlaczego niby mam rozumieć?”, „dlaczego to ode mnie wymaga się rozumienia, a od siostry nigdy?”.

Wymaganie dojrzałości od córki lub syna, które nie są na to jeszcze gotowe, jest krzywdzące. Znacznie lepiej przedstawić dziecku swoją perspektywę i w ten sposób pozwolić mu na wczucie się w sytuację drugiej strony. Warto również wysłuchać argumentów starszego dziecka i pozwolić przedstawić swoje stanowisko. Zrozumienie rodzica i jego podejście pełne troski i miłości jest tu kluczowe.

Powyższe sytuacje mogą negatywnie wpłynąć na relacje między rodzeństwem. Dlatego warto zadbać o to, by zarówno młodsze, jak i starsze dziecko czuło się ważne. To zaprocentuje w przyszłości.

Zobacz też:

Kłótnie między rodzeństwem - jak je zażegnać?