Dzieci podczas zajęć spędzonych w szkole zazwyczaj udowadniają, że posiadają umiejętności albo starają się rozwijać umiejętności, o których posiadaniu są przekonane. Wynika to z motywacji personalnej oraz zadaniowej. W przypadku zadaniowej liczy się osobisty postęp - nauka sama w sobie stanowi wartość. W przypadku personalnej jednak dzieci mają skłonności do porównywania swoich osiągnięć z innymi, temu zawdzięczają rangę swojego działania jak wypadł w ich oczach kolega/koleżanka.

W praktyce uczeń z motywacją personalną w obliczu porażki ujmuje swojej wartości, talentowi, koordynacji, motoryce itd. Natomiast uczeń zmotywowany zadaniowo tą samą sytuację odbiera jako impuls do bardziej wytężonej pracy w celu przełamania bariery i rozwinięcia swoich kompetencji.

Ames i Thorkildsen wymieniają trzy składniki procesu edukacyjnego, za pomocą których nauczyciel może kształtować nastawienia motywacyjne ucznia. Należą do nich:

1. Dobór zadań.
2. Sposób oceniania.
3. Stopień autonomii.

Rozwój ucznia o orientacji zadaniowej powinien zakładać:
1. Różnorodność ćwiczeń.
2. Interesujące rozwiązania dla uczestników.
3. Aktywne, stanowiące wyzwanie zadania.

Warto aby nauczyciel lub psycholog pomógł stworzyć uczniom:

ETAPY DZIAŁANIA + CZĄSTKOWE CELE + STRATEGIE DZIAŁANIA

Warto pamiętać:

- O angażowaniu dzieci w proces podejmowania decyzji,
- O dawaniu dzieciom możliwości dokonywania realnego wyboru,
- O dawaniu przyzwolenia na niezależność (na odpowiednim poziomie),
- O rozbudzaniu poczucia odpowiedzialności za swoje działania i działania całej grupy,
- O konieczności rozwijania samodzielności i zaradności wśród dzieci.
Dzięki temu dziecko będzie systematycznie rozwijać:
- Koncentrację na wysiłku i nauce,
- Wysokie zainteresowanie aktywnością,
- Strategię działania i samoregulacji,
- Pozytywny stosunek do stawianych mu zadań,
- Co jest szalenie ważne w dzisiejszych czasach: poczucie przynależności (dzięki pozytywnej atmosferze panującej w grupie) oraz zdolność tolerowania porażki (jako zdarzenia, które nie ujmuje poczucia wartości dziecka a wpływa na chęć dalszej pracy opartej na zaangażowaniu i determinacji).

Wyniki badań psychologii edukacyjnej wykazują, że motywacja zadaniowa wśród uczniów umożliwia na co dzień odczuwanie satysfakcji z nauki, pracy podczas zajęć, pomimo braku szczególnych uzdolnień w danym zakresie.

Jednym z celów programu „A ja chcę być...” jest nastawienie na rozwój motywacji zadaniowej wśród uczniów. Program zakłada podobną tematykę zajęć dla wszystkich klas szkoły podstawowej. Jednak każdy temat opracowany jest w oparciu o specyfikę funkcjonowania grupy. Uwzględniany jest wiek uczestników, liczba uczniów w klasie. Z tygodnia na tydzień, dzięki zajęciom z budowania zespołu oraz integracji, od dzieciach wiadomo coraz więcej. Dzięki temu trafnie dobierane są sposoby ocenienia klasy oraz dawkowany jest poziom autonomii.  

często bywa, że na bieżąco zmieniam zadania, aby dostosować się do dynamiki pracy klasy oraz ogólnego nastroju, jedna klasa potrzebuje więcej swobody inna bardziej dyrektywnego prowadzenia zajęć. Najistotniejsze aby proces edukacyjny wstrzelił się w odbiorców, ich potrzeby i oczekiwania.

Kończąc: w motywacji zadaniowej leży nadzieja na odnalezienie antidotum na karykaturalne spłycenie procesu edukacyjnego.

Autor: Aleksandra Zienowicz, Psycholog

www.fundacjaedukacyjna.oditk.pl