Dziecko, aby polubić siebie i zdobyć zaufanie do siebie potrzebuje wsparcia „z zewnątrz”. Nie rodzimy się pewni siebie, a tacy się stajemy. Pewność siebie to zaufanie względem własnej osoby, które kształtuje się w toku wychowania. Jak pomóc dziecku zaufać sobie i polubić siebie?

Rodzice niczym lustro

Każde dziecko potrzebuje lustra w osobie rodzica, w którym może się przejrzeć. Za jego pośrednictwem może otrzymać albo wzmocnienia, albo negatywne przekazy, które mogą je osłabić. Już niemowlęta naśladują mimikę twarzy swoich rodziców. W rozmowach między dzieckiem a rodzicem, rodzice również odwzorowują wyraz twarzy swoich pociech. Często przy tym robią dosyć przerysowane miny, ziewają czy uśmiechają się, aby w ten sposób wzmocnić u dziecka jego naśladowcze zdolności i pokazać różne opcje zachowań. Takie biologiczne lustro to źródło wielu cennych spostrzeżeń dla dziecka, przyczyniających się do rozwoju autorefleksji.

W ten sposób maluch może korzystać z cudzych sposobów porozumiewania, by dostrzec obraz samego siebie. Podobieństwo w reakcji rodzica daje dziecku poczucie bezpieczeństwa oraz przekonanie o prawdziwości jego odczuć. Jeżeli mimika rodzica dalece odbiega od tego, co czuje dziecko czy jest to przez rodziców negowane, maluch może zwątpić w prawdziwość własnych odczuć.

Jak pomóc dziecku polubić siebie?

Zwracaj uwagę na uczucia malucha

Małe dziecko poprzez komunikaty rodziców dowiaduje się, że to, co czuje jest ważne. Uczucia, które są pomijane przez rodziców, maluch uznaje je za niekomunikowalne. Mimo że nadal uznaje je za emocje, zostają one wykreślone z jego listy doznań międzyludzkich. To kradzież uczuć, o których ani dziecko, ani rodzic nie mówi głośno. Co więcej, niektórzy rodzice zwracają uwagę na emocje dziecka, gdy jest to dla nich wygodne. Pomijanie uczuć  dziecka i w efekcie informacja zwrotna zasadniczo różniąca się od tego, co maluch czuje, może prowadzić do wykształcenia fałszywego obrazu siebie. Utrudnia to odkrycie kim jest się w rzeczywistości.

Zdaniem Helmuta Kunza takie doświadczenia budują w dziecku przekonanie, że nie ma on żadnego wpływu na otoczenie i w związku z tym zakomunikowanie własnej woli jest niemożliwe. Osoba tak bezradna może mieć trudności w polubieniu samego siebie. Aby lubić siebie niezbędne jest zaufanie do siebie, a więc zbudowanie wiary w to, że to, co czujemy czy myślimy jest prawdziwe, że możemy polegać na swoich uczuciach.

Akceptuj słabości dziecka

Każdy z nas ponosi porażki. Czasem jednak maluch nie chce wykonywać czynności, z którymi świetnie poradziłby sobie sam. Reaguje płaczem, chowa się w swoich ulubionych miejscach i nie chce robić tego, o co prosili go rodzice. Chce, by ktoś go wyręczył. Nagle prosi, by to mama go nakarmiła, chociaż łyżką posługuje się już od pół roku. Taka utrata wiary we własne możliwości jest naturalna. To mechanizm ochronny pojawiający się, gdy zbyt wiele nowych bodźców mogłoby zagrozić wewnętrznej równowadze dziecka. Taki okres słabości, zwany również zachowaniem regresywnym, występuje wtedy gdy dziecko nabyło wiele umiejętności w krótkim czasie, ale jeszcze się z nimi nie oswoiło.

Niepewność wynikająca ze zmiany postrzegania rzeczywistości czy zdobycia nowej wiedzy musi zostać przeżyta przez dziecko. Tylko wówczas będzie mogło dalej się rozwijać. Maluch czuje się oszołomiony nowymi zdolnościami i umiejętnościami, ponieważ jego mózg zmienia się bardzo szybko. Co kilka tygodni w centralnym układzie nerwowym zachodzą diametralne zmiany, a spektrum umiejętności jest coraz szersze. Dziecko potrzebuje czasu, by się z tym oswoić. Dlatego wraca do bezpiecznej przystani, gdy było jeszcze bardzo malutkie i na powrót może zachowywać się jak maleństwo.

Bądź przewodnikiem po świecie

Wyjaśniaj dziecku świat. Gdy zadaje pytania, odpowiadaj. Pozwól mu także na eksperymenty. Oczywiście, w bezpiecznych granicach. Na przykład jeśli poprosi Cię o to, by móc samodzielnie zjeść zupkę, pozwól mu na to, mimo że wiesz, że dziecko będzie jeść o wiele dłużej i najprawdopodobniej się wybrudzi. Daj mu szansę na próbowanie nowych rzeczy.

Pomóż dziecku odkrywać jego naturalny potencjał i zdolności. Zaakceptuj to, że z jedną rzeczą będzie radziło sobie lepiej, a z inną gorzej.

Nie denerwuj się, gdy dziecku nie wychodzi. Dopinguj i staraj się przekonywać, że poradzi sobie samodzielnie. W ten sposób wyrobisz w nim przekonanie, że będzie potrafiło pokonywać trudności.

Dawaj przykład, opowiadaj o bohaterach

Trudno będzie Ci przekonać dziecko, by było otwarte jeżeli ty taki czy taka nie jesteś. Dlatego najpierw staraj się popracować nad sobą i swoją pewnością siebie. Wskazuj dziecku jak inni radzili sobie z przeciwnościami. Czytajcie i oglądajcie opowieści o bohaterach, którzy wierzyli w siłę swoich marzeń. Rozmawiając z dzieckiem możesz mu przytoczyć historię o tym, jak samodzielnie ty radziłaś/eś sobie z trudnościami. W ten sposób staniesz się dla niego wzorem.

Dziecko pomyśli: „Skoro tata sobie z tym poradził, ja też dam radę”.

Wspierajmy dzieci i pozwólmy im polubić siebie.