Emocje, które świadczą o świadomości siebie to wstyd i poczucie winy. O ile poczucie winy jest z reguły impulsem do działania, ponieważ nie tylko koncentruje się na negatywnym czynie, ale również nakłania do refleksji na temat tego, co zrobić, by naprawić szkodę, o tyle wstyd może wskazywać, że cali czujemy się źli, co przekłada się na bierność lub bezradność wobec problemów. Poczucie wstydu to emocja, która towarzyszy w niespotykanym wymiarze przede wszystkim dzieciom wysoko wrażliwym. Poznaj sposoby na redukcję poczucia wstydu u Twojego malucha.

Co to jest wstyd?

Wstyd to nie tylko niska samoocena, ale również poczucie, że w całości czujemy się źli. W efekcie nie podejmujemy żadnych działań prowadzących do naprawienia określonej szkody. Wstyd to także skłonność do popadania w lęk lub w nieśmiałość. Dziecko, które odczuwa wstyd przejawia to również w swojej zewnętrznej postawie. Garbi się, pochyla głowę, odwraca wzrok, wygląda jakby chowało się w sobie.

Co więcej, sam fakt odczuwania wstydu w kulturze zachodniej również wiąże się ze wstydem. W efekcie dziecko wstydzi się tego, że jest zawstydzone. Wysoko wrażliwe maluchy są jeszcze bardziej narażone na tego rodzaju spontaniczny wstyd.

Podpowiadamy, jak obniżyć poziom wstydu u dziecka.

Unikaj porównywania dziecka

Nie porównuj swojego dziecka z innymi. Każdy maluch jest wyjątkowy, dlatego nie należy czynić porównań zarówno pomiędzy rodzeństwem, jak i koleżankami oraz kolegami Twojego dziecka. Zwracaj uwagę na mocne strony Twojej pociechy. Wypowiadanie się porównawcze może wzmacniać albo zawstydzać Twoje dziecko. Pozytywne wzmocnienie polega tu na porównaniu polegającym na zestawieniu sukcesów dwóch osób w jednej wypowiedzi.

Możesz na przykład powiedzieć: "Twojemu koledze świetnie idzie rozwiązywanie zadań z matematyki, ale Ty za to bardzo dobrze rysujesz".

Zwracaj uwagę na to, jak żartujesz

Żarty mogą być sposobem budowania więzi, ale często przybierają też wrogą formę nawet, gdy nie taki był nasz zamysł. Dlatego nie żartuj względem małego dziecka, jeśli nie masz pewności, czy Twój żart zostanie odebrany z humorem. Maluchy inaczej postrzegają tego typu komunikaty i to, co dla Ciebie jest zabawne, wcale nie musi takie być dla dziecka.

Co więcej, kilkulatki nie rozumieją często żartów sytuacyjnych czy podszytych pewnym poziomem niedosłownych twierdzeń.

Nie pozwól, by dziecko czuło się przyczyną rodzinnych problemów

Mimo że dorosłym może to wydawać się absurdalne i nielogiczne, to jednak małe dzieci myślą w sposób magiczny, a także koncentrują się na sobie, co może prowadzić u nich do myślenia, że ich zachowanie czy emocje, które czuły mogły doprowadzić do wystąpienia jakiegoś problemu.

Często obwiniają się np., że to przez to, że nie posprzątały zabawek czy były niegrzeczne, tata wyprowadził się z domu. Małe dzieci myślą również, że to ich złość spowodowała, że siostrzyczka choruje.

Staraj się rozmawiać z dzieckiem i wyjaśniaj, co mogło być powodem Twojego rozwodu czy choroby rodzeństwa. Tłumacz, że są sprawy, na które nie mamy wpływu.

Mądrze dyscyplinuj

Kiedy dziecko popełni błąd lub nawet złośliwie posunie się do czegoś złego, na przykład specjalnie wyleje mleko, nie krzycz po dziecku, nie wypominaj mu tego przy każdej możliwej okazji. Nie do przyjęcia jest zachowanie polegające na używaniu raniących określeń względem dziecka.

Oddziel zły czyn dziecka od jego osoby. Pokaż mu, że to jego zachowanie, a nie ono jest złe. Nie zawstydzaj dziecka, ale wyjaśniaj mu świat. Pozwól mu także okazywać złość.

Rozmawiaj o wstydzie

O wstydzie można rozmawiać nie tylko wtedy gdy pojawi się u dziecka, ale także zanim się pojawi. Możesz co jakiś czas podejmować z maluchem kwestie związane z jego emocjami, pytać go, co czuło w określonych sytuacjach. Okazuj mu przy tym czułość i zrozumienie.

Pokaż mu, że on i to, co czuje jest ważne, a wstyd to dla niego komunikat, że pewne wydarzenie było dla niego trudne, a zachowanie, którego się dopuścił jest przez niego samego nieakceptowane.

Dostrzeżenie dobrych stron wstydu to także metoda na to, by nie wstydzić się tego, że się wstydzimy.

Nie wstydźcie się rozmawiać z dzieckiem. Wtedy ono będzie się mniej wstydzić.

Autor: Katarzyna Augustyniak-Woźnica

Zobacz też: 

• Tematyka książek: wstyd