Pokwitanie u dziewcząt rozpoczyna się między 8. a 13. rokiem życia. To czas, kiedy dojrzewają jajeczka i dochodzi do ich uwolnienia. Rozpoczyna się produkcja estrogenu, który sprawia, że ciało Twojej córki się zmienia. Po to, żeby w przyszłości mogła zostać matką. Jakie zmiany będzie przechodziła Twoja córka? Jak rozmawiać o dojrzewaniu, o czym mówić swojej nastolatce i w jaki sposób?

Etapy dojrzewania u dziewcząt – co się dzieje z ciałem?

Pierwszą oznaką, że Twoja córka weszła w okres pokwitania są powiększające się piersi. Na początku sutki twardnieją i wydaje się, że znajduje się pod nimi twarda gulka. Działają dwa hormony – estrogen i progesteron inicjujące rośnięcie piersi. Biust powoli się powiększa za sprawą tkanki tłuszczowej i włóknistej. Dzięki hormonowi wzrostu oraz glukokortykoidom w piersiach tworzy się sieć kanalików (w przyszłości podczas laktacji wypełnią się mlekiem). Przyjmuje się, że piersi rosną do 20. roku życia.

Pod pachami i w okolicy łonowej Twojej córce zaczynają rosnąć włosy. Tworzą się też gruczoły potowe i łojowe, szczególnie pod pachami. Za te zmiany odpowiedzialne są androgeny, czyli grupa hormonów, w której znajduje się m.in. testosteron. Hormony te uwalniają się z jajowodów. Androgeny wyzwalają też popęd seksualny u obu płci. U kobiet poziom tych hormonów jest dużo niższy niż u mężczyzn.

Menarche, czyli pierwsza menstruacja kończy okres dojrzewania u dziewcząt. Pierwsza miesiączka może pojawić się już w wieku 8, ale nawet i 16 lat. Każda dziewczynka rozwija się w swoim własnym tempie, o czym szczegółowo przeczytasz w artykule "Pokwitanie, czyli okres dojrzewania u dziewcząt".

Statystycznie dziewczęta przechodzą pierwszą menstruację w wieku 12 lat. Menstruacja nie oznacza, że dziewczyna staje się od razu płodna i gotowa do zajścia w ciążę. Podczas kilku pierwszych cykli menstruacyjnych z jajowodów mogą nie uwalniać się jajeczka (owulacja pojawia się regularnie po około roku od menarche).

Okres dojrzewania u dziewcząt – zmiany psychologiczne

Dojrzewanie oznacza nie tylko zmiany fizyczne. W tym czasie dziewczynka przeobrażająca się w kobietę zaczyna też inaczej myśleć. Do tej pory jej mózg operował na konkretnych obiektach. Rzeczy i idee musiały mieć realne odzwierciedlenie w rzeczywistości. W trakcie pokwitania Twoja córka zdobywa umiejętność myślenia abstrakcyjnego. Może „przełączyć się” z myślenia dosłownego na hipotetyczne rozważania o przyszłych wydarzeniach. Pozwala to m.in. na znajdowanie rozwiązań, które do tej pory były jej obce. We wczesnej fazie dojrzewania zaczyna rozwijać się moralność. Nastolatka może też wykształcić już orientację seksualną. Wiek nastoletni to czas, kiedy Twoja córka potrafi się na coś zdecydować i trwać przy swoim wyborze. Zmienność charakterystyczna dla okresu dziecięcego powoli ustępuje. Huśtawki nastrojów są jednak na porządku dziennym. W okresie dojrzewania kształtuje się osobowość, a nastolatka wyraża już swoje poglądy polityczne i religijne. Może więc bardzo krytycznie odnosić się do sytuacji, które stoją w sprzeczności z moralnością i prawem.

Odpowiedni czas na rozmowę o dojrzewaniu

Kiedy zacząć wprowadzać swoją córkę w świat nastolatki? Kiedy powiedzieć jej o miesiączce i innych zmianach towarzyszących dojrzewaniu? Pokwitanie to trudny okres w życiu każdego człowieka, bo rozwija się nie tylko ciało, ale psychika i osobowość. Nastolatka będzie miewała dni, kiedy nie będzie rozumiała samej siebie. Dlatego jeśli wcześniej wyjaśnisz jej, czego może się spodziewać, nie będzie obwiniała się za myśli i emocje, które będą jej towarzyszyć.

Rozmowę o pokwitaniu rozpocznij wtedy, kiedy Twoje dziecko wykazuje zainteresowanie i zaczyna pytać np. o to, skąd wzięło się na świecie. Kiedy zaobserwujesz pierwsze zmiany w zachowaniu córki, warto znaleźć czas na spokojną rozmowę. Podpytać ją, czy czuje się inaczej, czy coś dzieje się z jej ciałem. Nawet 8-letnia dziewczyna może wchodzić już powoli w okres dojrzewania, więc warto przygotować ją na zaskakujący dla niej rozwój. Warto uświadomić ją nie tylko w kwestii miesiączki, ale powiedzieć również o przyroście tkanki tłuszczowej i zmianach proporcji ciała (rosnący biust, powiększające się biodra i uda). Początki dojrzewania to również dobry okres na rozmowę o seksie.

Jak rozmawiać z córką o dojrzewaniu?

Najlepiej jak najprościej, nie bojąc się jednak tzw. trudnych tematów. Jeśli córka pyta o to, skąd się wzięła, powiedz jej wprost, jak to się stało. Unikaj jednak opowiadania o własnym życiu seksualnym. Wyjaśnij, że seks to przyjemność i sposób na prokreację. Jeśli nie wiesz, jak wprowadzić swoją córkę w tematy związane z seksualnością, korzystaj z poradników psychologicznych. Przygotuj się do rozmowy o dojrzewaniu i przeprowadź ją w luźnej atmosferze z jak największą dawką szczerości. Operuj konkretami, zamiast opowiadać historyjki. Możesz pokazać córce budowę żeńskiego układu rozrodczego, wyjaśnić, jakie zachodzą zmiany wewnątrz jej organizmu i jakie skutki ma to dla jej wyglądu. Nawiązuj również do dorastania chłopców i przygotuj swoją nastolatkę na to, że jej koledzy również doświadczą ogromnych zmian.

Wykaż się wyrozumiałością i spokojem

Twoja mała i słodka dotąd córeczka zaczyna pokazywać różki? Nie chce wybrać się całą rodziną na miasto (do tej pory nie mogła się tego doczekać), zamyka się w swoim pokoju i odzywa się półsłówkami? Potraktuj to jako zupełnie normalne nastoletnie zachowanie i przygotuj się, że tak będzie wyglądała teraz rzeczywistość. Twoja córka potrzebuje czasu, w którym ukształtuje swoją osobowość. Wiek nastoletni to okres poszukiwania swojego „ja”. Wyrażania siebie poprzez bunt i niezadowolenie. To minie, ale nawet (a szczególnie) wtedy, kiedy Twoja córka zachowuje się w „niedopuszczalny” sposób, nie traktuj tego osobiście. Może wykrzyczeć, że Cię nienawidzi, że nie chce spędzać z Tobą czasu i że Cię nie potrzebuje. Ale to hormony i zmieniający się mózg. Bądź przy niej zawsze gotowa na rozmowę. Ona nadal jest Twoją ukochaną córką. Jeśli dasz jej pozytywny przekaz, będziesz przy niej w najtrudniejszych dla niej chwilach, ona będzie mogła swobodnie się rozwijać. Zdrowo kształtować swoją osobowość, żeby później stać się szczęśliwym dorosłym.

Pierwsza miesiączka, bunt, nowy styl ubierania i pierwsze miłości. Twoje dziecko dojrzewa i czas to zaakceptować. Choć trudno uwierzyć, że Twoja maleńka jeszcze córka zmieni się wkrótce w kobietę.