W obecnych czasach nie trudno o mnóstwo dodatkowych pomocy dydaktycznych, metod aktywizujących, a także programów i aplikacji urozmaicających zajęcia. Wszystko po to, aby pomóc uczniom w przyswojeniu i przede wszystkim zrozumieniu przerabianego materiału. W jaki sposób pobudzić młody umysł do działania? Jak zmotywować do pogłębiania wiedzy i szukania rozwiązań?

W tym krótkim artykule, chciałabym przedstawić kilka metod aktywizujących, które pozwalają w łatwy sposób przyswoić materiał z przedmiotów przyrodniczych.
Czym zatem jest aktywizacja? Aktywizacją można określić sposób w jaki nauczyciel stara się uwzględnić potrzeby uczniów i zrealizować program edukacyjny, tak by uczniowie czerpali z tego satysfakcję, przyjemność a dodatkowo mogli wynieść z lekcji jak najwięcej poprzez aktywny udział. Im forma lekcji będzie dla nich bardziej atrakcyjna, tym szybciej zdobędą wiedzę objętą w programie nauczania.

Wśród metod aktywizujących, na szczególne wyróżnienie zasługują:

• mapa myśli,
• rybi szkielet,
• obserwacje i doświadczenia,
•  gra terenowa.

Wszystkie wymienione metody z powodzeniem można stosować podczas nauki w domu, gdzie dodatkowo na komfort uczniów mają wpływ sprzyjające warunki otoczenia (własny pokój, bliskość rodziny).

Mapa myśli polega na rozwiązywaniu problemów przy użyciu rysunków, schematów lub krótkich haseł. W centrum naszej mapy musi znaleźć się nasz problem, który chcemy rozwiązać. Uczniowie wypisując hasło lub tworząc obrazki, wspólnie dochodzą do rozwiązania problemu. Metoda ta daje uczniom swobodę, a także umożliwia dojście do celu małymi kroczkami.
Rybi szkielet jest metodą aktywizującą,  której celem jest ustalenie przyczyn lub skutków podanego przez nas problemu. Główny problem zapisany zostaje w miejscu głowy ryby. Główne przyczyny/skutki  zostają zapisane w miejscu dużych ości, natomiast mniej ważne w miejscu ości mniejszych. Dzięki tej metodzie nie tylko rozwiązujemy dany problem, ale także zwracamy uwagę na priorytetowość czynników, które miały wpływ na powstanie danego problemu.
Obserwacje i doświadczenia niewątpliwie są najlepszą metodą w poznawania przyrody i zjawisk, które w niej zachodzą. Poznawanie otaczającego nas świata przy wykorzystaniu tych metod, umożliwia samodzielne dochodzenie do wniosków, uczy odpowiedniego zachowania, cierpliwości, opisywania i łączenia ze sobą faktów.
Gra terenowa podobnie jak obserwacje, umożliwiają uczniom zdobycie wiedzy w oparciu o własne doznania i przeżycia, których doświadczają w bezpośrednim kontakcie z przyrodą. Dzięki tej metodzie dzieci uczą się szacunku do przyrody i odpowiedniego planowania swoich działań.

Każda z wymienionych metod powinna być dostosowana do możliwości Dziecka. Wspólne rozwiązywanie problemów poszerza zakres myślenia i umożliwia rozwój intelektualny dzieci, a także zachęca do samodzielnego rozwiązywania problemów i zagadek otaczającego nas świata. Odpowiednie korzystanie z powyższych metod pozwala na  utrwalenie wiedzy, uczeniu planowania i organizowania swojej pracy, rozwijaniu twórczego i logicznego myślenia, a przede wszystkim wykorzystywaniu zdobytej wiedzy w praktyce.
 

Iwona Tereszczak-Serafin
nauczyciel przyrody
w Niepublicznej Chrześcijańskiej Szkole Podstawowej nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi ”Uczeń”