„Ona mnie zupełnie nie słucha!”, „Ja do niego mówię, a ten ciągle patrzy w telewizor!”, „Ile razy można powtarzać to samo polecenie?!” 

To frustrujące – Ty wydajesz polecenie, a Twoje dziecko zupełnie je ignoruje. Myślisz sobie, że albo ono jest ograniczone i nie potrafi wykonać prostej czynności, albo Ty źle je wychowałaś i nie masz u niego nawet krzty rodzicielskiego autorytetu. Ale głowa do góry – ani jedno ani drugie prawdopodobnie nie jest prawdą. Wygląda na to, że Twoje dziecko ma problemy z koncentracją uwagi, a „bombardowane” przez inne bodźce, o wykonaniu polecenia po prostu zapomina. Dlatego Ty musisz popracować nad techniką skutecznego wydawania poleceń.

Jeżeli jesteś w kuchni, a Twoje dziecko rysuje w swoim pokoju, i krzykniesz „poukładaj skarpetki” – bądź pewna, że polecenie te nie zostanie wykonane. Twój błąd – zapamiętaj pierwszą zasadę:

→  kiedy wydajesz polecenie nawiąż bezpośredni kontakt z dzieckiem

Oznacza to, że fizycznie musisz być obecna przy dziecku, masz je dotknąć, spojrzeć mu w oczy. Twoim zadaniem jest skupić jego uwagę – nie ma więc sensu wydawać polecenia, kiedy dziecko ogląda bajkę, rysuje, czy wykonuje inną ciekawą czynność, do której w danym momencie ma prawo. Polecenie należy wydawać w chwili, w której dziecko może skupić się tylko na tym, co masz mu do zakomunikowania.

„Wynieś śmieci z kuchni, bo już śmierdzą, nakryj do stołu, ale porządnie, nie jak wczoraj, i sprawdź, czy siostra umyła ręce. I daj pić chomikowi, tylko nie za dużo, i zobacz, czy ma jeszcze marchewkę”. Takie polecenie też nie ma szans realizacji. Druga zasada, którą powinnaś zapamiętać brzmi:

→ wydawaj proste polecenia dotyczące tylko jednej czynności

Proste, jednoznaczne polecenie, dziecko ma szansę wykonać. Zadania złożone rozbijaj na pojedyncze czynności. Kiedy polecenie zawiera niepotrzebne treści, albo zadań jest zbyt wiele, w głowie dziecka powstaje mętlik, w efekcie czego najpewniej zajmie się ono czymś zupełnie innym.

„Jasiu, czy mogłabym Cię prosić, byś w wolnej chwili podlał kwiaty na balkonie?”. Nie zdziw się, jeżeli kwiaty uschną. Zapamiętaj:

→ polecenie to nie prośba, wypowiadaj je tonem zdecydowanym

Powiedz spokojnie, ale stanowczo, tonem nieznoszącym sprzeciwu: „Jasiu, podlej kwiaty na balkonie, proszę”.

„Mamo, wymyłem już uszko!” – „To pięknie synku, ale prosiłam, abyś pościelił łóżko”.  Pamiętaj, aby się upewnić, czy dziecko dobrze zrozumiało polecenie.

→ poproś dziecko, by powtórzyło, jakie polecenie ma wykonać

Twoja rola nie kończy się jednak na wydaniu polecenia, bo…

→ musisz również dopilnować jego wykonania

Oczywiście byłoby prościej, jeżeli wystarczyłoby samo wydanie polecenia. A jednak, przynajmniej na początku, musisz również czuwać nad tym, by dziecko je wykonało. Powinnaś zatem mieć je wówczas w zasięgu wzroku, kontrolować, czy polecenie jest realizowane. Czasem polecenie będziesz musiała jeszcze raz powtórzyć, a niektóre dzieci potrzebują odrobiny czasu na zabranie się do pracy.

Zakładaj też zawsze, że Twoje dziecko sprawdzi, czy wykonanie polecenie jest egzekwowane. Jeżeli kazałaś dziecku posprzątać na biurku, sprawdź, czy rzeczywiście to zrobiło. Jeżeli dziecko poczuje, że nie kontrolujesz wykonania, Twoje polecenia będzie ignorować.

A na koniec…

→ określ pozytywne i negatywne konsekwencje wykonania lub nie polecenia

Pamiętaj, by dziecko za każdym razem pochwalić, gdy polecenie wykonało (ważne, by nie było to pochwała ogólna, typu „super, bardzo dobrze”, ale konkretna, dotycząca tego, co dziecko zrobiło, np. „doskonale posprzątałeś swoje biurko, brawo!”. Negatywne konsekwencje także powinny być jasne dla dziecka, przykładowo „nie posprzątałeś biurka, nie grasz w komputer.”

A co, kiedy to wcale nie pomaga? Jeżeli niewypełnianie poleceń wynika z nadpobudliwości dziecka, rozproszonej uwagi, braku koncentracji (co szczególnie widoczne jest w przypadku dzieci z ADHD) – uzbrój się w cierpliwość, konsekwentnie stosuj powyższe zasady i ciesz się z każdej, nawet najmniejszej poprawy. Jeżeli zauważasz jednak, że dziecko celowo odmawia wykonywania poleceń, wówczas koniecznie skontaktuj się z dziecięcym psychologiem.