Dla osób zainteresowanych doradztwem zawodowym teoria wyboru zawodu Hollanda jest dobrze znana. Pozostali powinni  przynajmniej trochę ją poznać, ponieważ moim zdaniem adekwatnie uzasadnia, dlaczego ludzie podejmują takie, a nie inne wybory dotyczące swojej kariery i życia zawodowego.

Holland zakłada, że przebieg kariery zawodowej uwarunkowany jest przede wszystkim przez kontakty międzyludzkie. Wybór zawodu jest wyrazem dojrzałości osobowości oraz wpływu społecznego, zwłaszcza rodziny. Każdy typ osobowości szuka wśród ludzi odpowiedniego dla siebie środowiska. Satysfakcja z wykonywania konkretnej pracy zależy w dużej mierze od stopnia zgodności typu osobowości i środowiska pracy.

Holland wymienia 6 typów osobowości, które charakteryzują się określonymi preferencjami zawodowymi. Są to następujące typy:

1. Społeczny – nieustannie szuka środowiska innych ludzi i tylko w kontakcie z nimi czuje spełnienie i samorealizację. Jego działalność i doświadczenie najczęściej popychają go do zajęć, które są zorientowane na pouczanie i pomaganie. Typ społeczny ma emocjonalny stosunek do problemów ludzkich, na które zawsze chce znaleźć rozwiązanie. Charakteryzuje się dużą emocjonalnością, empatią i  elokwencją. Bardzo często obdarzony jest żeńskimi cechami, zdolnościami werbalnymi i społeczną odpowiedzialnością. Uwielbia pracę z ludźmi i dla ludzi, dlatego też chętnie podejmuje się roli pouczającego, pomagającego i terapeuty.

Charakterystyczne zawody dla tego typu to:

• pedagog
• doradca
• nauczyciel
• psycholog
• sędzia
• kierownik personalny
• lekarz
• pielęgniarka

2. Realistyczny (motoryczny) – charakteryzuje się bogatymi zasobami siły fizycznej, dlatego też dąży do wykonywania czynności, które będą podkreślać jego atuty. Poza tym ma doskonałą koordynację ruchową i zręczność. Zwykle jest uzdolniony technicznie lub mechanicznie.  W pracy dąży do rozwiązania konkretnych zadań, jest twardy, często agresywny. Typ realistyczny to tzw. typ męski u którego dominują silne cechy charakteru.

Zawody, które preferuje to:

• mechanik
• elektryk
• inżynier
• rolnik

3. Intelektualny (badający) – to typ naukowca, który skupia się na zadaniach abstrakcyjnych. Zwykle próbuje zrozumieć siebie i organizować świat. Brakuje mu konkretnego spojrzenia na życie oraz otwartości na społeczeństwo i ludzi. Jest to typ introwertyczny, którego cechuje społeczny egoizm. To czego z pewnością mu nie brakuje to umiejętności abstrakcyjnego myślenia, a także poczucia prawideł zachodzących w społeczeństwie.

Zawody, które typ intelektualny zwykle wykonuje to:

• badacz
• antropolog
• anatom
• matematyk
• chemik
• fizyk
• edytor literatury naukowej
• programista komputerowy
• technik laboratoryjny

4. Konwencjonalny (konformistyczny) – w swoich postawach i wartościach zorientowany jest na władzę i siłę autorytetu, a także miejsce w społeczeństwie, status i wynagrodzenie. Jest zorganizowany, praktyczny i uległy. Potrafi siebie pokazać oraz dokładnie określić swoje cele. Wie do czego dąży i próbuje to osiągnąć poprzez przystosowanie się, podporządkowanie czy podejmowanie podrzędnych ról. W życiu kieruje się poglądami i wskazówkami innych ludzi. Unika konfliktów i stara się nie wchodzić w sytuacje wieloznaczne. Ceni sobie bezpieczeństwo i porządek.

Zawody charakterystyczne dla tej grupy to:

• operator
• księgowy
• kasjer
• pracownik biurowy
• sekretarka
• statystyk
• bibliotekarz
• pracownik banku

5. Przedsiębiorczy – jest typem osoby motywującej i pobudzającej innych do działania. Posiada doskonałą umiejętność perswazji, dlatego też potrafi skutecznie wpływać na innych i przekonywać ich do określonych działań. Charakteryzuje się dominacją werbalnych zdolności, które często przejawiają się w postaci agresji, siły, przywództwa oraz męstwa. Zwykle unika sytuacji wymagających długiego intelektualnego wysiłku.

Do tej grupy zalicza się:

• przedsiębiorcę
• zarządzającego
• doradcę przemysłowego
• kierownika
• sprzedawcę
• prawnika
• urzędnika rządowego

6. Estetyczno – artystyczny (twórczy) – jest to typ o rozwiniętej wyobraźni i estetyce. Zwykle ludzie o artystycznej duszy są introwertykami zamkniętymi w swoim własnym świecie, do którego rzadko wpuszczają osoby z zewnątrz. Typ twórczy jest pełen emocjonalnego niepokoju, w którym dominują żeńskie cechy. Jest niedostatecznie poddany socjalizacji i bardzo trudny we współżyciu.

Występuje wśród:

• kompozytorów
• śpiewaków operowych
• pisarzy
• dyrygentów
• malarzy
• muzyków
• dziennikarzy

Zdaniem Hollanda czyste typy osobowości występują rzadko. Zazwyczaj może dominować jeden lub dwa typy. Dlatego tez istnieje taka różnorodność w preferencjach zawodów wybieranych przez ludzi oraz możliwość dokonywania zmian zawodu, w trakcie całego swojego życia. Jest to zatem ogromna szansa dla wszystkich tych, którzy nie do końca dobrze czują się w wykonywanej przez siebie pracy. Jak się okazuje wystarczy trochę chęci i odwagi, aby zmienić swoją profesję i zacząć robić to, co naprawdę daję satysfakcję.

Literatura:
Bożena Wojtasik, Podstawy poradnictwa kariery, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa 2011.