Moja księżniczka - o relacjach ojców i córek

Jeden z moich pacjentów, ojciec sześcioletniej dziewczynki, tak oto wypowiedział się na temat istniejącej między nimi więzi: „Mam jeszcze czas. Przecież ona jest bardzo malutka. O czym miałbym z nią rozmawiać? Mam jej mówić, że jest piękna? Przecież to jeszcze dziewczynka?!”.

Choć w pierwszych miesiącach życia dziecka ojciec może trzymać się nieco z boku, to jego rola ogromnie rośnie wraz z dojrzewaniem malucha. Dobra, bliska i prawidłowa relacja z tatą pozwala dziecku odseparować się od mamy, zacząć budować w sobie poczucie sprawczości, samodzielność, ograniczoną (ale jednak) możliwość decydowania o sobie. Jest to bardzo potrzebne w procesie kształtowania własnej tożsamości. Rozmowy i zabawy z tatą są przecież tak odmienne od tych, które proponuje mama. Tata – często odważniejszy – pozwala dziecku testować granice, które do tej pory dość mocno stawiał drugi opiekun.

Relacja z tatą, w odróżnieniu od tej nawiązanej od momentu narodzin z mamą, pozwala rozwinąć skrzydła naszej osobowości w nieco innym kierunku – dlatego jest równie ważna i dlatego wypowiadane przez tatę słowa mają takie znaczenie.

Co, kiedy i jak mówić, aby posłuchała?

Od najmłodszych lat dziewczynka powinna słyszeć od swojego taty słowa pochwały na temat jej cech charakteru, zachowań czy osiągnięć. Rodzic powinien powtarzać, jak ogromną radość sprawia mu przebywanie z córką, że jest jego największym „skarbem” i „małą księżniczką”. Używając takich określeń ojciec buduje w córce poczucie własnej wartości, przekonanie, że jest wyjątkowa, że da sobie radę z przeciwnościami losu, dzięki temu, jak ukształtowany i silny ma charakter. Szczera wiara w możliwości i zdolności własnej córki uskrzydla, zachęca do rozwoju, daje stabilizację i wzmacnia w dziecku poczucie bezpieczeństwa.

Będąc wrażliwym i otwartym na relację z córką ojciec wzmacnia również swój wychowawczy autorytet. Angażując się w pełni w proces wychowania jest w stanie sprawić, że jego zdanie będzie dla córki niezwykle ważne, a jego szacunek i podziw bezcenne. Mądrze formułowane oczekiwania związane z jej dorastaniem, pozwolą im na budowanie partnerskiej relacji opartej na zaufaniu i chęci wzajemnej pomocy.

Z biegiem lat rola ojca tylko zyskuje na znaczeniu. Szczególnie staje się ona widoczna, gdy dziewczyna wkracza w okres dojrzewania. Zadaniem taty jest nie tylko wzmacniać jej pewność siebie i poczucie atrakcyjności – zarówno fizycznej, jak i intelektualnej – ale również tłumaczenie zachowań chłopców w jej wieku i starszych. Wiedza na temat męskiej natury i siły popędu seksualnego (oraz wynikających z tego możliwych zagrożeń) jest niezwykle ważna dla młodej kobiety. Zadaniem taty jest zabezpieczenie córki na przyszłość - uprzedzenie o problemach wynikających z każdej miłosnej relacji, pocieszenie w sytuacji, gdy jest jej szczególnie trudno, ale także uświadomienie jej pewnych zagrożeń wynikających z niektórych męskich reakcji.

Czego nigdy nie robić, czyli konsekwencje słabych relacji

Najczęściej popełnianym przez ojców błędem jest psychiczne i fizyczne odsunięcie się od swoich córek w momencie ich dojrzewania. Wielu panów uważa, że za ten obszar rozwoju odpowiedzialne są tylko kobiety – siostry, ciocie, matki i babcie. Nic bardziej mylnego! Bliskość taty jest w tym czasie bardzo potrzebna – jego ramiona, szerokie i bezpieczne – niosą ogromne ukojenie dla dziewczęcych uczuć. Jednocześnie wzmacnia się poczucie zaufania i wiary w drugiego człowieka. Jeśli dziewczynę zawiedzie chłopak, ale wesprze ojciec, nie straci ona wiary w to, że na mężczyznach można polegać. Te małe gesty mają przeogromne znaczenie!

Obserwując charakter związku swoich rodziców, młoda dziewczyna uzyskuje wzór zachowania w relacji damsko-męskiej. Uczy się, jakich zachowań można się spodziewać, a nawet oczekiwać od mężczyzn oraz w jaki sposób odpowiadać na nie, znajdując się w roli kobiecej. Dziewczynka bardzo potrzebuje dobrego wzoru takiej relacji, by nauczyć się adekwatnie zbliżać do mężczyzn i tworzyć z nimi zdrowe związki. Jeśli takiego modelu zabraknie, może ona stać się z jednej strony uwodzicielką, a z drugiej silnie obawiać się opuszczenia. A to z kolei znacząco wpływa na wybór życiowych partnerów. Wyrastając w rodzinie, gdzie relacje damsko-męskie były zaburzone, młoda kobieta może się uwarunkować na wchodzenie w związki z nieodpowiednimi mężczyznami, często takimi, którzy podświadomie zastępować będą jej ojca. A gdzie tutaj przestrzeń na akceptację i satysfakcjonujące bycie razem?

RADY DLA RODZICÓW:

Pilnuj tego, co mówisz – nie ironizuj, nie żartuj w stylu „przytyło ci się”, ale chwal i komplementuj urodę oraz atrakcyjność swojej córki. Jeśli już chcesz jej w czymś doradzić czy zwrócić uwagę, zrób to delikatnie i z wyczuciem. W każdej kobiecie znaleźć można piękno – w jej wyglądzie i osobowości – podkreśl to, nadaj temu znaczenie. Nawet nie wiesz, drogi Tato, jak długo będzie ona pamiętać Twój komplement.
Zacznij od siebie! Pamiętaj – to Ty jesteś wzorem dla jej wszystkich przyszłych relacji. Jeśli chcesz, by mężczyźni traktowali ją z szacunkiem – Ty też ją tak traktuj. Jeżeli marzysz, aby związała się z pracowitym, zdolnym, zaangażowanym, uczuciowym i dobrym chłopakiem – pokaż, że sam potrafisz taki być. Twoja córka zmierzy wszystkich swoich przyszłych partnerów Twoją miarą.
Pokaż, że jesteś człowiekiem, a nie herosem. Ujawnij emocjonalną, wrażliwą i ciepłą stronę bycia mężczyzną. Ofiaruj swojej córce zainteresowanie, wsparcie i bezgraniczną akceptację. Kochaj ją, podziwiaj, doceniaj jej wysiłki w dojrzewaniu do bycia lepszym człowiekiem. W ten sposób wzmocnisz jej samoocenę i wiarę we własne możliwości.
Baw się, czytaj! Dziewczęce zabawy mogą być ciekawe – jako mężczyzna możesz w nich odegrać znaczącą rolę, np. zamodelować zachowanie „taty” w zabawie w dom, pokazać dystans do siebie tańcząc czy śpiewając. Nie musisz być wróżką – możesz być smokiem, nie księżniczką, ale rycerzem. Bajki o królewnach, gdy czyta je tata modelując głos, nigdy nie są nudne.

Agnieszka Gąstoł
psychoterapeuta, psycholog
pedagog specjalny

ZRÓBCIE TO RAZEM!
JA I MOJA KSIĘŻNICZKA. Tak jak mamę i córkę łączą sekrety i ważne sprawy, tak i Was mogą połączyć różne zainteresowania, obszary oraz tematy. Znajdźcie wasz czas, na który obydwoje się zgodzicie, będziecie go pilnować oraz pielęgnować. Zdarza się, że ojciec i córka mają również swój język czy system znaków – jeśli łączy ich zdrowa, prawdziwa i bliska więź – rozumieją się bez słów. Jeśli macie podobne doświadczenia, wspomnienia, podzielcie się nimi z nami!

Prześlij nam swoje zdjęcie, na którym razem z córką wspólnie spędzacie czas – na wakacjach, podczas świąt, czy przy innych okazjach. Może macie wspólne zainteresowania, dzielicie hobby – pochwal się swoim dzieckiem!