W wymowie występuje wiele wad wymowy jedną z nich jest jąkanie. Zaburzenie to objawia się  powtarzaniem głosek (ppppparasol), wydłużaniem elementów wypowiedzi(ja,ja,ja,ja...) lub występowaniem bloków  (zacinaniem bez wydawania żadnego dźwięku). Towarzyszyć temu mogą tzw. współruchy (mimowolne ruchy oczu, rąk i innych części ciała).

Często obejmuje wypowiadanie dodatkowych słów wtrąceń, słów wytrychów, mających pomóc zastartować z wypowiedzią lub przejść płynnie dalej. Jąka się około1% dorosłych i 4 % dzieci. Występuje częściej u chłopców niż u dziewcząt. Zwykle zaczyna się między trzecim, a piątym rokiem życia (może też później).

Duża rolę w rozwoju jąkania ma podłoże:

- genetyczne (w rodzinie jest osoba jąkająca)
- stosunki panujące w rodzinie (np. niedowartościowanie , pośpiech, nadmierne żądania od dziecka)
- urazy psychiczne i przeżycia.

Wyróżnia się  trzy typy jąkania forma, epileptoidalna (dotyczy zapisu EEG), dysfatyczna (trudności  z pamięcią, zaburzenia w posługiwaniu się mową), oraz  forma dysartykulacyjna (trudności w wykonywaniu ruchów językiem, szczęk, warg). Jąkający odczuwają lęk przed mówieniem. Problemy nasilają się w kontakcie z osobami obcymi.

Są to sytuacje kiedy:

- osoba mówi w sytuacji stresowej (jest zmęczona lub podekscytowana)
- rozmowy telefoniczne
- musi mówić w głośnym pomieszczeniu.

Pomimo tych utrudnień osoby jąkające to ludzie wrażliwi i często wyjątkowo uzdolnieni. Jąkający  to m.in. Marylin Monero, Bruce Willis, Andrzej Gołota, Jerzy Owsiak i Łukasz Golec. Niestety niektóre  osoby wycofują się z aktywności społecznej, czego  przyczyną  są  lęki, przeczuwanie pojawienia się niepłynności oraz inne negatywne uczucia związane  z jąkaniem, takie jak – frustracja, złość, smutek, wstyd, zażenowanie, napięcie, utrata pewności siebie i wiary we własne możliwości. Osoba jąkająca powinna zgłosić się do neurologopedy, który poprowadzi terapię. Każdy pracuje  nad swoim  oddechem, tempem mówienia, lękiem przed mówieniem, dowartościowanie własnej osoby, zmianą trybu życia.

Moja rada:

Prawidłowe zasady postępowania  z dzieckiem jąkającym.

- wypowiedzi osób z najbliższego otoczenia powinny być poprawne
- w okresie kształtowania mowy dziecko nie powinno kontaktować się z osobami, które maja wady wymowy.
- nie należy gasić naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętną, cierpką uwagą, lecz słuchać uważnie wypowiedzi, zadawać pytania co przyczyni się do korzystnego rozwoju.
- nie wolno poprawiać wymowy dziecka
- wskazane jest częste opowiadanie dziecku bajek
- dziecka leworęcznego nie należy zmuszać do posługiwania się prawą ręką

                                             
Autor: Żaneta Mazurek – Dudek
Neurologopeda , surdologopeda , neuroterapeuta EEG Biofeedback  Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego, Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie. Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, oraz Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Neurologopedów Warszawa