W pierwszej części cyklu artykułów o tym jak wychować człowieka sukcesu, dowiedzieliście się jak odkrywać i pielęgnować talenty dzieci. W drugiej części poznaliście sposoby rozwijania u nich myślenia strategicznego. W tym artykule zaprezentuję aspekt motywacji, motywacji osiągnięć oraz kreatywne pomysły na to, jak je kreować i rozwijać u pociech.

Pomysły i techniki, które znajdziecie w tym cyklu artykułów bazują na międzynarodowych badaniach nad rozwojem motywacji u człowieka, mojej wiedzy psychologicznej  i doświadczeniach menedżerskich z obszaru rekrutacji, budowania ścieżek kariery oraz doskonalenia potencjału menedżerów.

Talent to nie wszystko. 

Nie wystarczy mieć talent, aby osiągnąć sukces. Trzeba mieć jeszcze wiele energii i motywacji, aby go pielęgnować i doskonalić. Dotyczy to każdej dziedziny, sportu, malarstwa, muzyki. Sukces zawsze okupiony jest bowiem ciężka pracą. Czasem zdarza się całkiem odwrotnie, że ktoś z dużą motywacją osiąga to, czego pragnie mimo niewielkich zdolności wrodzonych.

Gdy w parze z talentem i predyspozycjami idzie silna motywacja możemy mieć do czynienia z wirtuozerią, czy mistrzostwem w jakiejś dziedzinie.

Czym jest motywacja osiągnięć?

W przeciwieństwie do motywacji zewnętrznej związnej z nagrodą (ocena, pensja) motywacja osiągnięć pochodzi z wnętrza i nie jest związana z żadną gratyfikacją. Jest to specyficzny rodzaj motywacji wewnętrznej.

Atkinson, twierdził, że motywacja osiągnięć odzwierciedla skłonność jednostki do osiągania sukcesu. MacClelland natomiast definiował motywację osiągnięć jako umiejętność przekraczania siebie, swych możliwości. Badania nad tym zagadnieniem (m.in. Marii Widerszal - Bazyl) pokazały, że osoby ze średnim poziomem motywacji osiągnięć osiągają najwyższe wyniki szkolne oraz sukcesy w życiu zawodowym.

Umiejętność wytrwałej pracy w warunkach, gdy nie od razu widać efekt jest szczególnie istotna. Historia pokazuje, że słynne odkrycia były możliwe tylko dzięki niespotykanemu uporowi i tysiącom badań, z których nieliczne przybliżały naukowca do celu.    

Jak praktycznie wykorzystać wiedzę o motywacji w wychowaniu dzieci?

Bazując na teorii motywacji osiągnięć rodzice od najmłodszych lat mogą kształtować dziecko rozwijając w nim te cechę. W przyszłości dziecko może wyrosnąć na człowieka umiejącego stawiać sobie adekwatne wyzwania, zachować dystans w sytuacji porażki, potrafiącego cieszyć się z sukcesów, odraczać przyjemności w czasie, mającego potrzebę uczenia się i ciągłego rozwijania siebie. Te aspekty to jedne ze składowych motywacji osiągnięć.

Umiarkowanie trudne zadania. Dobrze dawać dzieciom adekwatne do możliwości cele, ani zbyt łatwe ani zbyt trudne. Zbyt łatwe nie ucieszy go dostatecznie, zbyt trudne mogą zniechecić. 

Dystans. Rozmaite badania pokazują, że umiar jest zawsze najlepszy. Dotyczy to także motywacji osiągnięć, średni jej poziom gwarantuje najlepsze wyniki szkolne i zawodowe. Gdy chcemy za wszelką cenę coś osiągnąć często poziom stresu z tym związany obniża nasze wyniki. Mówi o tym prawo Yerkesa – Dodsona.

Sukces. Im dziecko częściej doświadcza sukcesu, tym bardziej uzależnia się od pozytywnego uczucia z nim związanego. Ważne, aby umiało celebrować nawet małe osiągnięcia. Warto, aby duże zadania uczyło się dzielić na małe kroczki.

Dlaczego warto się starać. Jeśli powiemy dziecku, że gdy będzie regularnie grało na skrzypcach, może zostanie za 20 lat wirtuozem, a ono tego nie cierpi, może raczej tak odległą perspektywą zniechęcić się. Natomiast gy pokażeny, że będzie mogło grać kolendy i dzieki temu kązde święta będą wyjątkowe, taka argumentacja może zadziałać. Motywacją nauki języków obcych może być porozumiewanie się w ojczystym języku mieszkańców kraju do którego pojedzie na wakacje.

Potrzeba uznania. Jest to jedna ze składowych motywacji osiągnięć i nie ma w niej nic złego. Chęć zaimponowania równieśnikom dobrym stopniem, czy  wiedzą może być dla dzieci bardzo istotna i przekonująca. Nie może jednak dominować nad wewętrzną potrzebą bycia dobrym w jakiejś dziedzinie.
Wolny wybór. Dziecko łatwiej angażuje się w zadania, które samo wybiera. Dotyczy to zwłaszcza hobby, czy dodatkowych czasochłonnych zajęć, na które dziecko poświęci dużo czasu.  

Pochwały. Podręczniki traktujące o związkach partnerskich podają, że należy ‘przyłapać’ partnera, że robi coś dobrze, aby móc go pochwalić. To samo dotyczy kształtującgo się dziecka.  Próbujmy jak najczęciej przyłapać go na tym co robi dobrze i udzielajmy feedacku (informacji zwrotnej), że nam się to podoba. Bądźmy szczerzy, możemy też zaznaczyć, że jesteśmy całkowicie nieobiektywni :)

Odraczanie przyjemności. W badaniach dzieci, te które miały minimum średnią motywacją osiągnięć były w stanie poczekać dłużej (godzinę), aby otrzymać dwa cukierki, w przeciwieństwie do tych z niska motywacją osiągnięć, które wolały od razu dostac jednego cukierka. Umiejętność czekania można wyćwiczyć, czasem „targując” się z dziećmi w małych sprawach, czy ucząc ich oszczędności poprzez zbieranie na zabawkę, co w dzisiejszych czasach raczej jest nietypowe.

Stosowanie wiedzy w praktyce i rozpalanie ciekawości świata. Warto pytać dziecko, czego się w danym dniu nauczyło i jak może to wykorzystać w praktyce i przyszłości. Np.: gdy dziecko słyszy w wiadomościach o wydarzeniu w jakimś państwie może sprawdzić stolicę tego kraju i przydatne informacje na ten temat. To samo dotyczy nauki każdego z przedmiotów. Gdy będziemy je pytać o to często o to jak to się może przydać, samo zaczenie myśleć w ten sposób. Nie ma takiej wiedzy, której nie można zastosować. Nie zawsze mamy przecież dostęp do Internetu.

Czasem na potrzeby dobrego wychowania dziecka sami możemy nadrobić zaległości w wiedzy o kulturze i sztuce. Bardzo fajnie z dzieckiem odkrywać świat. Każdy dobrze się bawi i nikt się nie nudzi. 

Jak poradzić sobie z porażką. Reakcja rodzica na porażkę jest kluczowa. Spokojna i pełna zrozumienia reakcja na porażkę doda dziecku otuchy i nastroi pozytywnie do kolejnych prób. Gdy wydarzy się taka sytuacja dobrze zapytać, co się dziecko nauczyło i co w przyszłości może zrobić inaczej.

Kolejna z cech, która pomaga w osiąganiu sukcesów w trudnych warunkach to optymizm. Chociaż jest on uwarunkowany genetycznie, można częściowo wpływać na jego poziom. Już za tydzień poznacie praktyczne wskazówki jak podnieść u swojego dziecka poziom OPTYMIZMU.

Autor:

Magdalena S-K

© Wszelkie prawa zastrzeżone.