Wyniki Raportu problemów matematycznych w edukacji wczesnoszkolnej

Matematyka to jeden z najważniejszych elementów szkolnej edukacji. Żaden inny przedmiot nie wzbudza tyle emocji, zarówno wśród uczniów, ale także środowiska naukowego. Matematyka ma tyle samo miłośników, co i przeciwników. Wydawnictwo Nowa Era przygotowało „Raport problemów matematycznych w edukacji wczesnoszkolnej”, w którym diagnozuje główne kłopoty w nauczaniu tego przedmiotu w najmłodszych klasach szkoły podstawowej. Przeprowadzone badania pokazują przede wszystkim, że istnieje poważna rozbieżność między teorią nauczania matematyki a praktyką szkolną.

Prezentacja Raportu odbyła się 17 lutego podczas konferencji prasowej. W spotkaniu uczestniczyły prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska oraz dr hab. Ewa Swoboda. Druga część konferencji została poświęcona literaturze, przede wszystkim jej ogromnej i ważnej roli, jaką spełnia w wychowaniu dzieci i skupianiu ich uwagi. Nie od dziś bowiem wiadomo, że problemem współczesnych czasów jest rozproszona koncentracja u dzieci.

Najważniejsze wnioski Raportu
„Raport problemów matematycznych w edukacji wczesnoszkolnej” został przygotowany na podstawie ankiet matematycznych wypełnionych przez ponad 1300 nauczycieli nauczania początkowego z 13 województw Polski. Pedagodzy odpowiadali na 10 pytań i wskazywali te zagadnienia, które ich zdaniem sprawiają najwięcej trudności w pracy z dziećmi.

Najwięcej, bo aż 55% ankietowanych pedagogów uznało, że największy problem w pracy z uczniami w ramach edukacji matematyki to zbyt mało czasu na utrwalenie zdobytych umiejętności matematycznych. Mimo że w nowej podstawie programowej nie zmniejszono liczby godzin nauczyciele deklarują, że mają mało czasu na powtarzanie i utrwalenie z uczniami zdobytej podczas lekcji wiedzy.

Blisko połowa badanych, stanowiących 40% wszystkich ankietowanych stwierdziła, że dużo trudności przysparzają im sposoby radzenia sobie przez dzieci w sytuacji rozwiązywania zadań celowo źle skonstruowanych, celowo źle rozwiązanych; dostrzeganie niedorzeczności i pułapek; korygowanie zadań tak, aby przybrały prawidłową formę. Celem takich ćwiczeń jest rozwój myślenia logicznego, zachęcenie dzieci do wspólnej pracy nad rozwiązaniem i dochodzenie do prawidłowego wniosku.

Trzecią najczęściej zaznaczaną odpowiedzią (38% ankietowanych) było doskonalenie rachunku pamięciowego w zakresie 100, pamięciowe opanowanie tabliczki mnożenia w obrębie tabeli.

Jak rozwiązać problem?

Zdaniem prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej konieczna jest pilna praca u podstaw w szerokim zakresie. Bez odpowiedniej wiedzy psychologicznej szkolna edukacja matematyczna będzie nadal rozmijać się z naturalnym rozwojem kompetencji umysłowych uczniów. Ponadto należy przekonać pedagogów, że matematyka to nie tylko rozwiązywanie zadań w zeszycie ćwiczeń. Papierowa matematyka nie wykształci w dzieciach wiadomości i umiejętności matematycznych. Do tego potrzebne są doświadczenia realizowane na lekcjach, przykłady z życia wzięte, liczenie na liczydłach, jak najwięcej praktycznej matematyki. Tylko w ten sposób wzbudzimy w dzieciach chęć do uczenia się tego przedmiotu. - przekonuje.

Rozproszona koncentracja dzieci – przyczyną problemów w uczeniu się najmłodszych

Z ankiet problemów matematycznych i z licznych rozmów z nauczycielami wynika również, że pedagodzy boją się wprowadzać aktywizujące i angażujące ucznia metody pracy, gdyż bardzo często mają problem z utrzymaniem dyscypliny w klasie, nie mogą poradzić sobie z zachowaniem swoich podopiecznych. A wiadomo, że nauka nowych pojęć i zagadnień powinna odbywać się w atmosferze spokoju, zaangażowania umysłu dzieci i rozbudzenia ich ciekawości. Sukces w nauczaniu matematyki to odpowiednia organizacja procesu kształcenia, to nauczyciel, potrafiący prowadzić dialog matematyczny z uczniem i stosować bez obaw różnorodne narzędzia oraz dobrze wychowany uczeń, potrafiący skupiać uwagę. – uważa Anna Karniej, Dyrektor Wydawniczy Nowej Ery.

Problemy z koncentracją uwagi u dzieci to charakterystyczne zjawisko współczesnych czasów. Coraz częściej dzieci są nadmiernie pobudzone i wykazują skłonność do rozpraszania swojej uwagi. Problemy z koncentracją uwagi u dzieci mogą mieć różne uwarunkowania. Rozwój tych umiejętności jest uzależniony biologicznie, ale wymaga:

• odpowiednich relacji rodzinnych,
• zaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka,
• konsekwencji w wychowaniu,
• akceptacji jego osoby, zrozumienia i wsparcia”

– podkreśla Iwona Chądrzyńska, psycholog dziecięcy. Swobodna i niekontrolowana zabawa, dużo fizycznego ruchu, wartościowego jedzenia i regularnego nocnego wypoczynku – to zdaniem psycholog główne potrzeby dzieci, które każdy rodzic powinien zaspokajać.

Dobra Literatura pomaga wychowywać

A co w zamian zaoferować najmłodszym? Małgorzata Węgrzecka, autorka książek dla dzieci, obecnie redaktor naczelna magazynu „Świerszczyk”, proponuje przede wszystkim dobrą literaturę.  Co to znaczy: dobra literatura? To taka literatura, która wychowuje. Najłatwiej trafić do dzieci poprzez baśnie. Pamiętajmy, że do wieku dojrzewania w dziecięcej głowie na równych prawach współistnieją dwa światy – fantastyczny i rzeczywisty. Myślenie dzieci ma w tym okresie charakter animistyczny – dlatego nikogo nie dziwi, że zwierzęta, drzewa czy kamienie mówią i w swoich zachowaniach bardzo przypominają ludzi. W taki właśnie sposób dzieci widzą świat. Dlatego baśnie są dla nich tak przekonujące. – uważa Małgorzata Węgrzecka.

Nowoczesne rozwiązania Nowej Ery

Wydawnictwo Nowa Era od ponad 20 lat wspiera nauczycieli, uczniów i rodziców. Bierze udział w unowocześnianiu polskiego systemu edukacji, dostarczając narzędzia pracy w postaci podręczników najwyższej jakości i pomocy naukowych, które inspirują zarówno pedagogów jak i uczniów do twórczej, ciekawej pracy. Wydawnictwo stale obserwuje i reaguje na zapotrzebowania w nauczaniu zintegrowanym. Inicjuje spotkania i konferencje, podczas których proponuje nowoczesne rozwiązania. Takim przykładem jest chociażby kongres „Nowa era w nauczaniu matematyki” czy opracowanie „Raportu problemów matematycznych w edukacji wczesnoszkolnej”.

Wydawnictwo Nowa Era postanowiło stworzyć i wprowadzić rozwiązania ułatwiające nauczycielom efektywne nauczanie matematyki:
• wydzielenie w nowej serii wydawniczej Elementarz XXI wieku matematyki jako edukację niezintegrowaną tematycznie z pozostałymi edukacjami oraz wprowadzenie rozwiązań graficznych ułatwiających małemu uczniowi zrozumienie najważniejszych pojęć i pokazujących mu, że matematyka jest wszechobecna w otaczającym go świecie;
• wprowadzenie do szkół rozwiązań multimedialnych ułatwiających koncentrację uwagi na lekcji – oprogramowanie na tablicę interaktywną Multibook oraz portal do samodzielnego doskonalenia kompetencji ucznia Kosmikus.pl;
• wydawnictwo wyposaża nauczycieli w pomoce dydaktyczne i scenariusze do nauczania czynnościowego i aktywizującego.