Warszawa

Jak zadbać o interesy dziecka w czasie rozwodu?

Jak zadbać o interesy dziecka w czasie rozwodu?

Oczywistym jest, iż rozwód jest niebywale stresującym przeżyciem - nie tylko dla samych małżonków, lecz również dla wszystkich członków rodziny, w tym przede wszystkim dzieci. W czasie postępowania rozwodowego sąd nie skupia się tylko i wyłącznie na relacjach panujących pomiędzy małżonkami, ale również na sytuacji małoletnich dzieci stron.

 

Sąd nie udzieli rozwodu, gdy dobro dzieci byłoby zagrożone


Wbrew obiegowej opinii, w niektórych sytuacjach sąd może nie udzielić małżonkom rozwodu. Zdarza się to rzadko, lecz osoby rozważające złożenie pozwu i rozpoczęcie sprawy rozwodowej powinny zastanowić się, czy w ich przypadku spełnione są wszystkie warunki, jakich przepisy prawa wymagają dla orzeczenia rozwodu:

  • ustanie więzi psychicznej;
  • ustanie więzi fizycznej;
  • stanie więzi ekonomicznej;
  • rozwodu nie domaga się wyłącznie małżonek winny rozkładu pożycia, a orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z szeroko rozumianymi zasadami współżycia społecznego;
  • rozwód nie jest sprzeczny z dobrem małoletnich dzieci stron.

 

W toku sprawy sąd analizuje tylko i wyłącznie sytuację wspólnych dzieci małżonków w wieku poniżej 18 lat. Sąd nie będzie zainteresowany pełnoletnimi dziećmi lub dziećmi tylko jednego z małżonków (chyba że zostały przysposobione przez drugiego małżonka).


W przypadku osób nie posiadających dzieci sprawa rozwodowa może zakończyć się na jednej rozprawie – ze wskazanych powyżej przyczyn jednakże w razie rozwodu małżonków posiadających dzieci sąd przeanalizuje, czy rozwód na pewno im nie zaszkodzi. W oczywisty sposób orzeczenie rozwodu zmienia sytuację dzieci, jednakże zadaniem sądu jest sprawdzenie, czy nawet pomimo rozpadu małżeństwa rodzice będą w stanie współdziałać dla dobra swoich pociech i prawidłowo wykonywać władzę rodzicielską.


Sąd oprze się na rozmaitych dowodach: dokumentach (na przykład opiniach wystawionych przez szkołę czy przedszkole), zeznaniach świadków (osób, które mają regularny i stały kontakt z dziećmi) czy wreszcie opiniach biegłych psychologów. W każdej sprawie, w której konieczne jest posiadanie specjalistycznej wiedzy, sąd zasięgnie pomocy biegłych. W sprawach rodzinnych zwyczajowo są to biegli psychologowie, którzy po spotkaniu z rozwodzącymi się małżonkami i ich dziećmi sporządzają pisemną ocenę sytuacji panującej w rodzinie stron oraz proponują najkorzystniejsze z punktu widzenia dobra dzieci rozwiązania. Może zdarzyć się tak, że biegli zaproponują na przykład odbycie terapii z zakresu umiejętności rodzicielskich, po której zakończeniu możliwe będzie orzeczenie rozwodu. Ostatnie słowo należy zawsze do sądu, jednakże skuteczne zakwestionowanie opinii biegłych w takim przypadku jest bardzo utrudnione.


Przykład:


Małżeństwo Anny i Jana od lat nie układa się prawidłowo. Małżonkowie posiadają dwoje dzieci, córkę Kasię i syna Adama. Adam w ostatnim czasie zaczął sprawiać wiele problemów wychowawczych – wdał się w kilkanaście bójek i awantur w szkole, wagaruje, jest agresywny. W toku sprawy sąd zbada, na ile problemy Adama są spowodowane sytuacją panującą w domu i czy orzeczenie rozwodu byłoby korzystne z punktu widzenia dziecka.

 

Porozumienie rodzicielskie szansą na polubowne rozwiązanie sprawy


Biorąc pod uwagę zagrożenie oddaleniem pozwu – oraz przede wszystkim rzeczywiste znaczenie dobra dzieci w razie rozwodu rodziców – konieczne jest dokładne i wyczerpujące przemyślenie kolejnych kroków związanych z rozwiązaniem małżeństwa.


W sprawie rozwodowej sąd orzeka o wszystkich kwestiach związanych z dziećmi (władzy rodzicielskiej, alimentach, kontaktach). W ostatnich latach najpopularniejszym rozwiązaniem jest powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, z którym dziećmi na co dzień mieszkają i ograniczenie władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców do określonych obowiązków i praw (na przykład do decydowania o zmianie miejsca zamieszkania, wyjeździe za granicę, sposobie leczenia, itd.).


Sąd może powierzyć również wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom, lecz tylko wówczas, gdy przedstawią oni tzw. porozumienie rodzicielskie. Porozumienie rodzicielskie jest dokumentem, w którym rodzice we własnym zakresie określają wszystkie najbardziej podstawowe zasady wykonywania władzy rodzicielskiej:

  • zasady podejmowania decyzji w sprawach dotyczących dziecka;
  • określenie miejsca zamieszkania dziecka;
  • terminy spotkań dziecka z drugim rodzicem, w tym terminy wspólnych wakacji oraz świąt;
  • zasady ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem dziecka;
  • reguły, jakimi winni kierować się rodzice przy wykonywaniu swoich obowiązków.

 

Porozumienie musi być podpisane przez oboje rodziców i zazwyczaj załącza się je do składanego w sprawie pozwu o rozwód. Nie ma również żadnych przeszkód do tego, aby porozumienie zostało wypracowane przez małżonków już w toku trwającej sprawy sądowej. Możliwość osiągnięcia przez małżonków porozumienia w zakresie sprawowania władzy rodzicielskiej będzie dla sądu jasnym sygnałem, iż rodzice dziecka będą potrafili współdziałać ze sobą przy wykonywaniu władzy rodzicielskiej i tym samym będą potrafili zapewnić dziecku spokojne, stabilne warunki do dalszego wychowania.

 

Porozumienie rodzicielskie ma niebagatelne znaczenie – nie tylko zmusza małżonków do współdziałania i faktycznie określa zasady sprawowania opieki nad dziećmi, lecz również przyspiesza tok postępowania sądowego, zmniejsza ryzyko oddalenia powództwa i rzeczywiście zabezpiecza interesy dzieci.


Warto pamiętać, że dzieci są najbardziej bezbronnymi uczestnikami sprawy rozwodowej i rozwodzący się małżonkowie powinni mieć szczególnie na uwadze dalsze ich losy.

 

Przeczytaj również

Polecamy

Więcej z działu: Artykuły

Warto zobaczyć