Skansen im. Józefa Żaka w Zawoi Markowej

Skansen usytuowany w przysiółku Zawoja Markowa, przy granicy Babiogórskiego Parku Narodowego  tworzy kilka budynków: kaplica, kuźnia, wolno stojąca piwnica oraz trzy budynki mieszkalne: Chałupa Kudzi, Chałupa Słopniakowa i Dom Gancarczyka. Pomysłodawcą stworzenia skansenu w Markowej był Józef Żak – działacz PTTK Ziemi Babiogórskiej i to z jego inicjatywy w 1973 kupiono historyczną chałupę Franciszka Kudzi, którą przeznaczono na Muzeum Turystyki Górskiej i Stację Badawczą PTTK. W Domie Stefana Gancarczyka zakupionym w 1986 roku znajdują się pokoje gościnne (od wiosny do jesieni w skansenie istnieje możliwość noclegu), a także kasa biletowa czy sklep z pamiątkami. Z kolei w Chałupie Franciszko Słopniaka  obejrzeć można liczne eksponaty etnograficzne.  Lokalizacja skansenu przy Babiogórskim Parku Narodowym stwarza możliwość  zaplanowania ciekawej wycieczki. Na koniec ciekawostka, nie wszyscy wiedzą, że Zawoja jest najdłuższą i najszerszą wsią w Polsce.

Do przystanku Zawoja Markowa Pętla możemy dotrzeć z Krakowa busem prywatnych przewoźników – stamtąd w kilka minut znajdziemy się przy skansenie.

Na zdjęciu: Markowe Rówienki (fot. Paweł Schmidt, na licencji Creative Commons CC BY-SA 3.0 PL)

Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie

Budowę skansenu w Wygiełzowie rozpoczęto w 1965 roku – według projektu dr Hanny Pieńkowskiej w województwie krakowskim miała powstać sieć  parków etnograficznych. Pierwszy obiekty jakie znalazły się w powstałym skansenie to dom miejski z Chrzanowa z 1804 roku oraz spichlerz z Kościelca z 1798 roku.  Skansen oficjalnie otwarto w 1973 roku. Obecna ekspozycja to 25 zabytkowych obiektów drewnianych wraz z kapliczkami, studniami czy pasiekami. Nad Skansenem wznoszą się ruiny średniowiecznego Zamku w Lipowcu. Nadwiślański  Park Etnograficzny prezentuje kulturę Krakowiaków Zachodnich , którzy zamieszkiwali tereny na zachód od Krakowa po obu stronach Wisły.

Na terenie Skansenu odbywają się liczne imprezy i pokazy dawnych rzemiosł. Co roku w połowie lipca odbywa się tutaj Etnomania, w ramach której można uczestniczyć w licznych warsztatach rękodzielniczych, pokazach.

Dojazd z Krakowa trasą A4 (płatną) lub DW780.

Wygiełzów, ul Podzamcze 1

32 – 551 Babice

Fot. www.mnpe.pl

Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Początek skansenowi dali potomkowie szlacheckiego rodu Joanna z Łaciaków Wilczkowa i jej brat, Aleksander, którzy w latach 30 XX wieku przekazali na rzecz muzeum część swojej ojcowizny. Dwór Moniaków otwarto oficjalnie dla zwiedzających w  1955 roku. Obecnie ekspozycja liczy aż 60 obiektów, które tworzą 34 wystawy pokazujące życie Orawian na przestrzeni XVII – XX wieku. Park przepięknie usytuowany  u stóp Babiej Góry zaprasza także na liczne imprezy cykliczne jak Orawskie Zaduszki, Wieczór Kolęd czy Konkurs na najpiękniejszy, tradycyjny, orawski koszyczek wielkanocny.

Najłatwiej dotrzeć samochodem, jadąc z Krakowa należy kierować się na Chyżne, w Jabłonce skręcić w prawo. Ewentualnie przez Suchą Beskidzką i Zawoję (Przełęcz Krowiarki).

34-484 Zubrzyca Górna

Fot. www.orawa.eu

Sądecki Park Etnograficzny w Nowym Sączu

Sądecki Park Etnograficzny to część Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu i jednocześnie największy skansen w Małopolsce. Prezentuje kulturę grup etnograficznych - Lachów, Pogórzan i Górali Sądeckich oraz grup etnicznych: Łemków, Niemców i Cyganów. W skansenie znajdziemy XVII-wieczny dwór szlachecki z unikalną polichromią we wnętrzach, Kościół pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła z 1739 roku, Cerkiew Grekokatolicką z Czarnego z plebanią, czy Kościół Ewangelicki ze Stadeł.  W Skansenie usytuowano też sektor przemysłu ludowego i sektor prezentujący zabudowę kolonistów niemieckich z Gołkowic Dolnych oraz małe osiedle cygańskie.

Gen. Wieniawy-Długoszowskiego 83B, 33-300 Nowy Sącz

Fot. www.muzeum.sacz.pl

Skansen w Jurgowie – Zagroda Sołtysów

Zagroda została zbudowana w 1861 roku przez pradziada ostatniego właściciela
W 1982 roku Muzeum Tatrzańskie zakupiło zagrodę po rodzinie Sołtysów z przeznaczeniem na ekspozycję etnograficzną. Prezentuje ona ubogie gospodarstwo rejonu Spisza. Zagrodę tworzą dom mieszkalny oraz zabudowania gospodarcze.

Skansen znajduje się w centrum miejscowości Jurgów.

Jurgów 215, 34-532 Jurgów

Fot. www.muzeumtatrzanskie.pl

Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze

Muzeum Tatrzańskie zorganizowało ekspozycję etnograficzną pokazującą bogate gospodarstwo rejonu Spisza z okresu międzywojennego we wnętrzach przekazanej przez rodzinę Korkoszów zagrody. W zagrodzie znajdziemy liczne sprzęty gospodarcze, warsztat stolarski, warsztat tkacki, a także rzeźby i fotografie przedstawiające członków rodziny Korkoszów. W kamiennej stajni prezentowana jest z kolei wystawa obrazująca obróbkę lnu. Zagroda, początkowo składająca się z dwóch zabudowań na przestrzeni lat została stopniowo rozbudowana przez właścicieli – w latach czterdziestych XX wieku w jej skład wchodziło już kilka zabudowań (m.in. kamienna stajnia, wozownia, letnia izba).

Zagroda znajduje się przy głównej ulicy Czarnej Góry.

Zagóra 86, 34-532 Czarna Góra

Fot. www.muzeumtatrzanskie.pl

Muzeum Etnograficzne w Tarnowie – wozy Taboru Cygańskiego

Wystawa poświęcona historii i kulturze romskiej jest stałą ekspozycją tarnowskiego muzeum. Plenerowa część wystawy to 5 zdobionych wozów cygańskich. Prezentowane wozy są ostatnimi, jakie zostały wykonane w Polsce na zamówienie Cyganów.

Krakowska 10, 33-100 Tarnów

Fot. www.muzeum.tarnow.pl

Skansen Wsi Pogórzańskiej im. prof. Romana Reinfussa w Szymbarku

Skansen jest oddziałem Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach. Inicjatorem jego powstania był Jerzy Tur, Wojewódzki Konserwator Zabytków w Rzeszowie, badacz kultury ludowej. Dla zwiedzających skansen otwarto w 1987 roku. Na jego terenie znajduje się 15 obiektów prezentujących tradycyjną kulturę ludową Pogórzan Gorlickich. Skansen organizuje także liczne imprezy folklorystyczne , pokazy rękodzieła czy prac gospodarczych.

38-311 Szymbark

Na zdjęciu: Szymbark - Skansen wsi pogórzańskiej im. prof. Romana Reinfussa - zabytek nr A-795 fot. Pjsalata na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Poland)

Zagroda Maziarska w Łosiu

Zagroda stanowi oddział Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach i prezentuje tradycje i kulturę Łemków, którzy zajmowali się wędrownym handlem mazią i smarami. Ekspozycja na terenie zagrody maziarskiej została otwarta w 2009 roku – obejrzeć można między innymi dwa wozy maziarskie, stroje i dokumenty rodzin maziarskich.

Łosie 34, 38-312 Łosie

Na zdjęciu: Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach XIV Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, 26-27 maja 2012 (fot. S. Wacięga, na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic)

Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju

Muzeum mieści się w drewnianym kościółku pod wezwaniem świętej Marii Magdaleny. Kościół przestał być wykorzystywany do celów religijnych na początku XX wieku i w 1936 roku przeznaczono go na muzeum prezentujące kulturę Zagórzan. Dzisiaj w muzeum prezentowanych jest około 5000 eksponatów, w tym liczna kolekcja świątków ludowych. Obejrzeć także można wystawy garncarstwa, pasterstwa czy stroju. W muzeum odbywają się cykliczne imprezy a także warsztaty np. tworzenia zabawki ludowej.

Dojazd z Krakowa "zakopianką", na wysokości naprawy należy skręcić w lewo na Rabkę.

Sądecka 6, 34-700 Rabka-Zdrój

Fot. www. muzeum-orkana.pl