Szanowna Pani,

zagadnienie dotyczy półkolonii w klasie 4 (oraz kilku osób podobnych wiekiem spoza klasy). Podczas pierwszego dnia zaobserwowałem w grupie ugruntowane podziały i hierarchię. Nie znałem grupy wcześniej ani nie miałem z nimi do czynienia. Jeden z chłopców ewidentnie jest otoczony wyraźnie mniej inteligentnymi "satelitami", którymi zarządza, wydając im polecenia i nagradzając ich drobnymi pochwałami czy słodyczami. Do swoich satelitów zwraca się głównie językiem: "Eeee, debilu, idź zrób xxx", tworzą oni agresywna podgrupę, która w każdej sytuacji, gdzie nie są obserwowani przez opiekunów, biją, poniżają, kradną drobne przedmioty innym lub niszczą umyślnie przedmioty w swoim otoczeniu, np. łamanie łóżek, szaf, brudzenia błotem pościeli, plucie innym do jedzenia itp... Rodzice tego chłopaka nie są zupełnie świadomi jego zachowania.

Zachowanie tej podgrupy graniczy z przestępczością. W klasie funkcjonuje także grupa dziewczyn, znacznie bardziej dojrzałych, które jednak nie są w stanie stawić czoła w/w grupie chłopaków. W sytuacji, kiedy jako opiekunowie półkolonii byliśmy w liczbie 2 osób na taka klasę, nie ma możliwości prowadzenia perswazji (ponieważ jedna osoba nie opanuje takiej grupy pod nieobecność tej drugiej, tymczasowo oddelegowanej na negocjacje z patologicznie zachowującym się dzieckiem). Rodzice dzieci okazujących patologiczne zachowania wydawali się nie mieć pojęcia o skali zachowań swoich dzieci (wynik przeprowadzonej rozmowy na koniec półkolonii).

Z mojej strony ilość czasu poświęcona grupie agresywnej odbiła się negatywnym skutkiem na reszcie klasy, która miała ochotę na ambitne zabawy, ale niestety grupa agresywna pochłonęła 70% mojego czasu. W tej sytuacji rozważam, gdzie jest granica, poza którą należy dyscyplinarnie usuwać z wyjazdów te dzieci, które w rażący sposób łamią jakiekolwiek normy społeczne. Odnotowuje także zarówno ze strony nauczycieli jaki i wychowawców silną niechęć do karania dzieci za zachowania nawet z pogranicza przestępczości - taka przerysowana "nietykalnośc" dzieci, które zaczynają być tego świadome że niemal wszystko im wolno. Zazwyczaj mamy do czynienia z grupami jednorazowo - nie jest to cykliczna współpraca.

Dylemat jest o tyle zasadny, że często prowadzimy takie zajęcia jak półkolonie czy jednodniowe warsztaty cyrkowe w zespole 2- lub 3-osobowym, bo nie ma budżetu na zatrudnienie jeszcze jednego czy dwóch opiekunów (i większości udaje się to bardzo dobrze). Jest to jednak zbyt krótki czas, abyśmy byli w stanie zmienić reguły funkcjonowania grup, które są już dość silnie uformowane. Taka reorganizacja grupy udaje się dopiero po kilku dniach w przypadku, kiedy są to stacjonarne kolonie i przeważnie z satysfakcją odnotowujemy bardzo konstruktywne zachowania dzieci, a opinie zbierane od dzieci nawet po roku wskazują, że zajęcia te są sensowne, ale praktycznie zawsze pośród 20-30 osób znajdują się jednostki ekstremalnie agresywne, niepodatne na jakiekolwiek sugestie. W gruncie rzeczy chodzi o ustalenie granicy, poza którą należy eliminować z zajęć te osoby, które okazują nienormalne zachowanie, które w istotny sposób "terroryzuje" resztę grupy.

Grzegorz